Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια η εξεύρεση κατοικίας σε λογικές τιμές ενοικίου ισούται με ένα τυχερό παιχνίδι όπως το “Τζοκερ”.
Πρόκειται για μια παράνοια η οποία στο όνομα της “Ελεύθερης Αγοράς”, καταληστεύει τα ήδη πενιχρά εισοδήματα μεγάλους μέρους της κοινωνίας με την απειλή της έξωσης.
Βρέθηκα προσωπικά και ο ίδιος θύμα αυτής της κατάστασης, όπου για ένα σπίτι 35 τετραγωνικών στο οποίο μένω εδώ και επτά χρόνια ο ιδιοκτήτης του, μου ζήτησε μια παρανοϊκή και πάνω από το μπάτζετ μου αύξηση η οποία αγγίζει σχεδόν τα 400 ευρώ μόνο για το ενοίκιο φυσικά (δεν υπολογίζεται στο ποσό τα κοινόχρηστα και οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ).
Η έλευση της πλατφόρμας του rbnb και η εξαγορά σωρηδόν κατοικιών από ελληνικές και ξένες εταιρίες, ειδικότερα τα χρόνια της οικονομικής κρίσης είναι η αιτία που στη χώρα μας υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια τεράστια στεγαστική κρίση.
Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στις αυξήσεις ενοικίων στην Ευρώπη σε τέτοιο σημείο που ο μέσος πολίτης αυτού του τόπου να αδυνατεί να βρει ένα σπίτι να μείνει, εκτός και αν κόψει τη τροφή και δουλεύει μόνο για να πληρώνει το ενοίκιο του σε κάποιους τύπους ή εταιρίες που απλά βγάζουν λεφτά χωρίς να κουνάνε τα…πόδια τους από τον καναπέ.
Με λίγα λόγια η αλόγιστη και ραγδαία αύξηση των ενοικίων στη χώρα μας συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην επίσης ραγδαία φτωχοποίηση του μέσου πολίτη που κατοικεί σε αυτή.
Μέσω επίσημων στοιχείων για να μιλήσω με νούμερα: Το σύνολο των δεικτών της Eurostat κατατάσσουν την Ελλάδα πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης για τουλάχιστον 6 συναπτά έτη στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε. Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων αποτελεί το «μείζον» θέμα συζήτησης και προβληματισμού στο σύνολο των συμπολιτών μας, ιδιαίτερα όσων σκέφτονται είτε να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους δημιουργώντας οικογένεια και έχουν ξεκινήσει το «σαφάρι» αναζήτησης κατοικίας, είτε για όσους έχει λήξει ή/λήγει το μισθωτήριο συμβόλαιο τους επόμενους μήνες και αναμένουν να ενημερωθούν για τις νέες «απαιτήσεις» του ιδιοκτήτη.
Ενώ ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 19% από το 2020 μέχρι σήμερα (1.050 ευρώ ήταν το 2020, 1.250 σήμερα), οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν από 35% μέχρι και 40%. Έτσι, την τελευταία 4ετία, οι πολίτες στη χώρα μας δεν ήταν δυνατόν να εξοικονομήσουν χρήματα για στέγαση – κάτι που σίγουρα δεν μπορούν και τώρα.
Τα ζητούμενα μισθώματα οικογενειακών κατοικιών κατέγραψαν συσσωρευτική αύξηση από 43,2% έως 52,1% το χρονικό διάστημα 2018-2023. Πλέον, το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που αγγίζει το σύνολο ενός «καλού» μισθού αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία και το 60%-70% του εισοδήματος για κατοικία κατάλληλη για νέους ή/και φοιτητές.
Μέρος των ιδιοκτητών ακινήτων για να πραγματοποιήσουν την ανανέωση της μισθωτικής σύμβασης στον ίδιο ενοικιαστή, ζητούν αύξηση του ενοικίου ακόμη και 40% σε σχέση με το ενοίκιο το 2021.
Σε περίπτωση που ο ενοικιαστής δεν δεχθεί την ραγδαία αύξηση ακόμη και 40%, θα πρέπει να εντάξει την οικογένεια του στη δίνη της αναζήτησης κατοικίας και να ζήσει όσα βιώνουν τα τελευταία 4-5 χρόνια πλήθος των συμπολιτών μας που αναζητούν κατοικία.
Οι ιδιοκτήτες επειδή γνωρίζουν ότι η εύρεση κατοικίας με προσιτό ενοίκιο και παράλληλα η εύρεση κατοικίας που να συνάδει η κατάσταση του ακινήτου με το ζητούμενο μίσθωμα αποτελεί «τζόκερ», ξέρουν ότι ο ενοικιαστής θα αναγκαστεί να αποδεχθεί την όποια αύξηση, διότι δεν υπάρχουν επιλογές και παράλληλα μια μετακόμιση έχει μεγάλο κόστος.
Δεν είναι λίγοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που μετά τη λήξη της τριετίας, ενώ ο ενοικιαστής δέχεται την ραγδαία αύξηση του μισθώματος , δεν συμφωνούν στην τριετή μίσθωση. Προτείνουν, την ανανέωση – παράταση της υπάρχουσας μίσθωσης για ένα μόνο έτος. Ο βασικός λόγος δεν είναι άλλος από το να μπορεί να «ζητήσει» ο ιδιοκτήτης νέα αύξηση ή/και να μην επιθυμεί στη λήξη της μίσθωσης την ανανέωση ίδιο ενοικιαστή, ενώ παράλληλα, ο ενοικιαστής να μην έχει το δικαίωμα της τριετίας.
Μη ξεχνάμε ότι στη νέα μίσθωση και όχι στην ανανέωση – επέκταση, ο μισθωτής ακόμη και αν έχει συμφωνήσει διάρκεια μίσθωσης μικρότερη από 3 έτη, έχει δικαίωμα να παραμείνει στο ακίνητο για όλη την τριετία με τους ίδιους ακριβώς όρους για όλα τα έτη.
Αξίζει να αναφέρουμε «ότι το μεγαλύτερο μέρος των ιδιοκτητών που ζητούν ραγδαίες αυξήσεις δεν είναι φυσικά πρόσωπα που εκμισθώνουν 1-2 ακίνητα, αλλά ιδιοκτήτες (φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα) πολλών διαμερισμάτων ή/και ολόκληρων πολυκατοικιών».
Άνω των 800 ευρώ το ενοίκιο για οικογενειακές κατοικίες
Η αναζήτηση οικογενειακής κατοικίας με ζητούμενο μίσθωμα έως 800 ευρώ σε περιοχές των Βορείων και Νοτίων Προαστίων αποτελεί «Όνειρο Θερινής Νυκτός». Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων το 90,68%των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών 80-110τμ άνω του 1ου ορόφου, έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800 ευρώ, εκ των οποίων το 65,73% άνω των 1.000€/μήνα. Στις περιοχές των Νοτίων Προαστίων, το 87,4% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών με τα άνωθεν κριτήρια, έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800 ευρώ, εκ των οποίων το 67,49% άνω των 1.000 ευρώ/μήνα.
Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, το 73,81% των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700 ευρώ/μήνα, εκ των οποίων το 34,08% άνω των 1.000ευρώ/μήνα.
Η ραγδαία αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων στον Πειραιά όταν το 2022 το 44,35% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είχαν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€ και σήμερα το 84,05% – εκ των οποίων το 31,5% άνω των 1.000 ευρώ. Στις άλλοτε οικονομικές περιοχές του Υπολοίπου Αττικής, μόλις το 59,97% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είχαν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700 ευρώ, ενώ σήμερα το 48,43%.
Δυσεύρετες και μη ανακαινισμένες οι οικογενειακές κατοικίες με ενοίκιο έως 600 ευρώ
Η διαθεσιμότητα οικονομικών κατοικιών τα τελευταία χρόνια, καταγράφει μια ραγδαία αλλαγή κυρίως στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, του Πειραιά και τις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής.
Με βάσει τα νέα δεδομένα, η εύρεση οικονομικών ακινήτων φαντάζει «άπιαστο όνειρο» ακόμη και σε περιοχές της Αττικής που τα προηγούμενα χρόνια αποτελούσαν επιλογή ανάγκης ή/και «καταφύγιο» αναζήτησης οικονομικής στέγης.
Συγκεκριμένα, στο κέντρο της Αθήνας η διαθεσιμότητα οικονομικών οικογενειακών κατοικιών σύμφωνα με τις αναρτημένες αγγελίες ακινήτων σε ιστοσελίδες, καταγράφει μείωση κατά 8,25 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή, μόλις το 11,71% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών έχουν ζητούμενο μίσθωμα έως 600€/μήνα.
Ραγδαία μείωση οικονομικών ακινήτων καταγράφεται στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων από 35,58% το 2022, ενώ σήμερα στο 20,52%. Παρόμοια μείωση της διαθεσιμότητας καταγράφεται στον Πειραιά που πλέον μόλις το 5,39% των διαθέσιμων ακινήτων έχουν ζητούμενο μίσθωμα έως 600 ευρώ, καθώς και στις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής μόλις το 15,11% από 27,20% το 2022.
Αν κάποιος ενδιαφερόμενος καταφέρει να βρει οικονομικό ακίνητο, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος και σε ποσοστό που αγγίζει το 90%, είναι μη ανακαινισμένα ακίνητα κατασκευής του 1970-1980.
Η στεγαστική κρίση σε αριθμούς
- Το 45,5% των πολιτών στη χώρα μας, ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφελείας. Στη λίστα με τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά για το 2022, ακολουθεί η Βουλγαρία (19,9%), η Ρουμανία (18,4%), η Κροατία (15,7%) , όταν το μέσο όρο στην Ε.Ε είναι 9,2% σύμφωνα με την Eurostat. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η αύξηση κατά 9,1 μονάδων σε σχέση με το 2021 (36,4%), αντιστοιχεί σε περίπου 910.000 περισσότερα άτομα .
- Το 74,2% των ενοικιαστών στη χώρα μας δαπανούν άνω του 40% του εισοδήματος για το κόστος στέγασης ,όταν το μέσο όρο στην Ευρώπη είναι 21,2% σύμφωνα με την Eurostat.
- Το 71,9% των Ελλήνων 18-34 ετών ζουν στο παιδικό τους δωμάτιο, η χώρα μας κατέχει τη 2η θέση στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε σύμφωνα με την Eurostat.
- Οι Έλληνες σύμφωνα με την Eurostat είχαν τον πέμπτο χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα (9.520€) το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία.
- Tο 26,3% των Ελλήνων βρίσκεται στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
- To 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές στα βασικά αγαθά ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους
- Στο 72,8% η ιδιοκατοίκηση στην Ελλάδα, καταγράφοντας μείωση κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2022. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 102.695 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Στη χώρα μας δεν έχει καταγραφεί μικρότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης από το 2005 έως και σήμερα, ακόμη και από τα δύσκολα χρόνια των μνημονίων.
- Σύμφωνα με έρευνα της ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ , η οικονομική κατάσταση της πλειονότητας των νοικοκυριών επιδεινώθηκε σημαντικά το 2023, εξαιτίας των ανατιμήσεων. Το 30,7% των νοικοκυριών δήλωσε πως το εισόδημά του μειώθηκε, με τον μέσο όρο της μείωσης στο 24,7%. Για το 60,6% των νοικοκυριών το εισόδημα δεν επαρκεί και περιορίζει τις δαπάνες του. Επτά στα 10 νοικοκυριά επηρεάζεται σημαντικά από τις αυξήσεις στα τρόφιμα. Στο σύνολο των νοικοκυριών το μηνιαίο εισόδημα επαρκεί μεσοσταθμικά για 23 ημέρες, ενώ για τα νοικοκυριά των οποίων το εισόδημα τελειώνει πριν από το τέλος του μήνα (60,7%), αυτό επαρκεί μεσοσταθμικά για 19 ημέρες
Η γερμανική Handelsblatt, εν τω μεταξύ, εξαπολύει με δημοσίευμά της ευθείες βολές προς την κυβέρνηση Μητσοτάκη για την επιλογή της να επιταχύνει και διευρύνει την πρακτική της golden visa προς πολίτες χωρών εκτός ΕΕ που αγοράζουν ακίνητα στην Ελλάδα.
Πέρυσι, όπως αναφέρει, εκδόθηκαν 4.231 άδειες σε επενδυτές, που απέκτησαν ακίνητα στην Ελλάδα, με την μερίδα του λέοντος αυτών των επενδύσεων να κατευθύνεται στην Αττική και την περιοχή της πρωτεύουσας. Συνολικά, το 2023 εκτιμάται ότι 7% των συνολικών συναλλαγών ακινήτων στην Ελλάδα αφορούσε κάποια golden visa.
Η γερμανική εφημερίδα παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση στο κόστος στέγασης. «Σύμφωνα με υπολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδας, οι τιμές των διαμερισμάτων στην Αττική έχουν αυξηθεί κατά 71% από το 2017. Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί έως και 56% τα τελευταία πέντε χρόνια. Σύμφωνα με μελέτη, αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη 212.000 διαμερισμάτων στην Ελλάδα».
Το δημοσίευμα «στοχοποιεί» κυρίως τις επενδύσεις από την Κίνα, που αποτελούν το 61% των golden visa στην Ελλάδα, δεκαπλάσιες από την δεύτερη Τουρκία.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη συμμετέχει σε μία πρακτική που διεθνώς στοχοποιείται ως μετατροπή του δικαιώματος διαμονής σε χώρα της ΕΕ σε ένα «είδος πολυτελείας για τους πλούσιους που μπορεί να αγοραστεί», ενώ ταυτόχρονα «ευνοεί το ξέπλυμα χρήματος» αναφέρει η Handelsblatt.
Καυτηριάζεται επίσης ο ρόλος που παίζουν στην έκρηξη του κόστους στέγασης οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, οι οποίες εμπλέκουν περίπου 170.000 διαμερίσματα.
Όλα αυτά που διαβάσατε δεν αποτελούν παρά ένα ακόμη κομμάτι στο μεγάλο παζλ που λέγεται “Ελεύθερη Αγορά” μέσα από τους νεοφιλελεύθερους όρους του απάνθρωπου καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος.
Με πληροφορίες από newsbeast.gr και in.gr
Αντώνης Ζήβας