Ψηφίστηκε από την Ολομέλεια κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, για τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Το νομοσχέδιο που έχει επιφέρει πολλές αντιδράσεις από οικολογικές οργανώσεις, ψήφισε η ΝΔ και καταψήφισαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Στην κατάργηση του ελάχιστου πλάτους της ζώνης παραλίας και στο επίπεδο προστασίας των ακτών, σε περιοχές Natura, εστιάστηκαν οι περισσότερες από τις παρατηρήσεις των κοινωνικών φορέων, κατά τη χθεσινή συζήτηση του σχεδίου νόμου στις επιτροπές της Βουλής.
Πρόσφατα με κοινή τους ανακοίνωση 8 περιβαλλοντικές οργανώσεις (Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET, WWF Ελλάς) κατήγγειλαν, μεταξύ άλλων, ότι με νομοσχέδιο εξπρές, η κυβέρνηση επιχειρεί να καταργήσει το, ήδη ανεπαρκές σε καιρό κλιματικής κρίσης, ελάχιστο όριο προστασίας των 30 μέτρων παραλίας, δηλαδή της αδόμητης ζώνης από το όριο του αιγιαλού.
Σχετικά με τις χθεσινές δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, για το νομοσχέδιο για την παράκτια ζώνη, το WWF Ελλάς απαντά τα εξής:
«Ο υπουργός αποκάλεσε “fake news” τις αντιδράσεις για την αύξηση της δόμησης στις παραλίες. Η αλήθεια είναι πως το νομοσχέδιο αυξάνει υπέρμετρα την οικοδομική πίεση στις παραλίες, καθώς από τον ορισμό της ‘παραλίας’ (άρθ. 3) εξαφανίζει την ήδη ανεπαρκή ζώνη πλάτους 30 μέτρων από τη γραμμή αιγιαλού στην οποία απαγορεύεται σήμερα η δόμηση.
Ο υπουργός δεν αναφέρθηκε καθόλου στις υποχρεώσεις της χώρας έναντι του διεθνούς και του ενωσιακού δικαίου. Το Πρωτόκολλο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ) στη Σύμβαση της Βαρκελώνης για τη Μεσόγειο έχει κυρωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και αποτελεί ενωσιακό δίκαιο. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμα κυρώσει το Πρωτόκολλο ΟΔΠΖ. Βασική υποχρέωση που προβλέπει για τα συμβαλλόμενα μέρη το ΟΔΠΖ είναι ο καθορισμός αδόμητης ζώνης παραλίας που δεν μπορεί να έχει πλάτος μικρότερο των 100 μέτρων.
Ο υπουργός δήλωσε ότι στην Ισπανία δεν υπάρχει ζώνη 150 μέτρων από τη θάλασσα, στην οποία απαγορεύεται η δόμηση. Η αλήθεια είναι πως η Ισπανία έχει από το 2011 κυρώσει το Πρωτόκολλο για την ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Όπως αναφέρουμε στις ανακοινώσεις μας, “σε έναν κόσμο που υφίσταται ολοένα και συχνότερα κλιματικές καταστροφές, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία, Ισπανία) εύλογα θεσπίζουν αδόμητες παράκτιες ζώνες που ξεκινούν από τα 100 μέτρα και φθάνουν μέχρι και στα 250 μέτρα από τον αιγιαλό, προωθώντας την απαιτούμενη προστασία των ακτών τους και αναγνωρίζοντας την κρίσιμη συμβολή τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης”.
Ακριβώς επειδή η Ισπανία έχει ήδη βιώσει στο παρελθόν με τον χειρότερο τρόπο, τις καταστροφικές συνέπειες της αυθαίρετης δόμησης πάνω στο κύμα, τα τελευταία χρόνια έχει ενισχύσει τη σχετική με τις ακτές νομοθεσία της. Ειδικότερα, στον εθνικό της νόμο για την παράκτια ζώνη (Ley 22/1988, de 28 de julio, de Costas), περιέχει ξεκάθαρη πρόβλεψη αδόμητης ζώνης 100-200 μέτρων. Συγκεκριμένα:
Η προστατευτική ζώνη εκτείνεται σε μια περιοχή 100 μέτρων στην ενδοχώρα από το εσωτερικό όριο του αιγιαλού.
Η έκταση της ζώνης αυτής μπορεί να επεκταθεί από την Κρατική Διοίκηση, σε συμφωνία με την Αυτόνομη Κοινότητα και το αντίστοιχο Δημοτικό Συμβούλιο, μέχρι το μέγιστο όριο των επιπλέον 100 μέτρων, όταν αυτό είναι αναγκαίο για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της προστασίας, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων του εν λόγω τμήματος της ακτής.
Υπό την ολοένα και εντονότερη απειλή της κλιματικής κρίσης, τα ευρωπαϊκά κράτη της Μεσογείου, πλην Ελλάδας, εφαρμόζουν πολιτικές ολοένα αυστηρότερης προστασίας της παράκτιας ζώνης από τη δόμηση. Επενδύουν επίσης, σε στρατηγικές και δράσεις αποκατάστασης κρίσιμης σημασίας παράκτιων οικοσυστημάτων που έχουν υποβαθμιστεί από την έντονη και αλόγιστη τουριστική εκμετάλλευση και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε κλιματικές καταστροφές. Στην Ελλάδα, η διαχείριση της παράκτιας ζώνης και των παραλιών μας συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο και νομοθετική αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο την αντιμετωπίζει ως οικόπεδο για οικοδομική ανάπτυξη και οικονομική εκμετάλλευση. »
Υπενθυμίζεται πως ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, κατά την ομιλία του στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για το νομοσχέδιο “Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές” χαρακτήρισε αβάσιμες τις τοποθετήσεις αναφορικά με τη δήθεν νομιμοποίηση αυθαιρέτων στον αιγιαλό, τις οποίες απέδωσε σε κακοπιστία, δογματισμό και στείρα αντιπολιτευτική διάθεση.
Ο κ. Χατζηδάκης έκανε λόγο για “νεοφιλελεύθερους δράκους”, που βρίσκονται στη φαντασία ορισμένων, ενώ εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι αυτές οι αναφορές έγιναν και από περιβαλλοντικές οργανώσεις, καταλογίζοντάς τους… επιπολαιότητα.
Η ανακοίνωση των 8 περιβαλλοντικών οργανώσεων:
“Το ΥπΟικ καταργεί τη ζώνη παράκτιας προστασίας”
Είχε προηγηθεί η κοινή ανακοίνωση 8 περιβαλλοντικών οργανώσεων (Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MEDASSET, WWF Ελλάς) οι οποίες κατήγγειλαν πως η κυβέρνηση με νομοσχέδιο εξπρές, επιχειρεί να καταργήσει το, ήδη ανεπαρκές σε καιρό κλιματικής κρίσης, ελάχιστο όριο προστασίας των 30 μέτρων παραλίας, δηλαδή της αδόμητης ζώνης από το όριο του αιγιαλού.
Όπως επισημαίνουν στην ανακοίνωση τους, “το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο “Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις” επιμένει να αντιμετωπίζει τους αιγιαλούς, τις όχθες ποταμών και λιμνών και τις παραλίες της χώρας σαν οικόπεδα προς “εμπορική αξιοποίηση”. Την ίδια στιγμή, σε έναν κόσμο που υφίσταται ολοένα και συχνότερα κλιματικές καταστροφές, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία, Ισπανία) εύλογα θεσπίζουν αδόμητες παράκτιες ζώνες που ξεκινούν από τα 100 μέτρα και φθάνουν μέχρι και στα 250 μέτρα από τον αιγιαλό, προωθώντας την απαιτούμενη προστασία των ακτών τους και αναγνωρίζοντας την κρίσιμη συμβολή τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η Ελλάδα όμως, μέσω του νομοσχεδίου αυτού, καταργεί και το ελάχιστο των 30 μέτρων, δίνοντας σήμα σε πράξεις οριοθέτησης παραλίας που επιτρέπουν δόμηση κυριολεκτικά πάνω στο κύμα!
Η συνεχής αγνόηση των πολύτιμων προστατευτικών υπηρεσιών που προσφέρει η υγιής και ελεύθερη από σκληρές υποδομές παράκτια ζώνη συνιστά μια πολλαπλά αποτυχημένη πολιτική, αφού δεν αγνοεί μόνο την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά θέτει σε άμεσο κίνδυνο και την ασφάλεια των πολιτών. Η επιστημονική γνώση, αλλά και το πρόσφατο παρελθόν έχουν δείξει πως η συνεχής υποβάθμιση της παράκτιας ζώνης μόνο δραματικές καταστροφές προκαλεί, καθώς επιφέρει και ανυπολόγιστο κόστος για την εθνική οικονομία από τις αποζημιώσεις που καλείται να καλύψει εκ των υστέρων.”
Όπως επισημαίνουν οι οκτώ περιβαλλοντικές οργανώσεις στα σχόλια που από κοινού υπέβαλαν στην απαράδεκτα μικρής διάρκειας διαβούλευση δεδομένου τόσο του μεγάλου όγκου, όσο και του τεχνικού περιεχομένου, το νομοσχέδιο δεν εισάγει μεταρρύθμιση για την αποτελεσματική προστασία και διαχείριση του παράκτιου χώρου, ενώ απουσιάζουν κρίσιμες προβλέψεις που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (π.χ. δεν υπάρχει αναφορά σε άλλους φυσικούς ή ανθρωπογενείς κινδύνους που απειλούν την παράκτια και παρόχθια ζώνη, πλημμυρικούς κινδύνους κ.λπ.).
Το νομοσχέδιο εξαφανίζει επίσης, την απαγόρευση παραχώρησης των “μικρών αιγιαλών” (μήκος ή πλάτος μικρότερο των 5 μέτρων, ή έκταση μικρότερη των 150 τετραγωνικών), καθιστώντας ακόμα και αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα διαθέσιμα προς ενδεχόμενη εμπορική εκμετάλλευση. Ακόμα και αυτές οι μικρές, απομονωμένες παραλίες, τώρα θα μπορούν να παραχωρούνται σε ξενοδοχεία.
Τέλος, σε άλλη μια προκλητική αγνόηση των υποχρεώσεων της χώρας για σεβασμό στο δίκαιο της ΕΕ, επιχειρείται δια νόμου επέκταση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, δίχως να τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες δέουσας εκτίμησης της επίδρασης στη “Θαλάσσια Περιοχή Θράκης” (περιοχή Natura 2000) και δίχως να τηρούνται οι διαδικασίες της οδηγίας 2001/42/ΕΚ για τη στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Στα λιγοστά θετικά του νομοσχεδίου περιλαμβάνεται η ανάπτυξη ηλεκτρονικού συστήματος υποβολής καταγγελιών για αυθαιρεσίες, δίχως όμως καμία διασφάλιση για άμεση κινητοποίηση των αρμόδιων αρχών προς άμεση απομάκρυνση των αυθαίρετων κατασκευών. Περιπτώσεις όπως τα αυθαίρετα ενοικιαζόμενα στο παράκτιο δάσος του Εθνικού Πάρκου Σχοινιά ή οι πολλαπλές και διαπιστωμένες αυθαιρεσίες σε παραλίες της Ίου και σε αμέτρητα άλλα πολύτιμα παράκτια και παρόχθια οικοσυστήματα της χώρας, είναι καταστάσεις που δεν φαίνεται να απασχολούν σοβαρά την κυβέρνηση.
Στο πλαίσιο αυτό, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν, ως κατεπείγουσα εθνική πολιτική κλιματικής ανθεκτικότητας για τη χώρα, τα εξής:
* Άμεση κύρωση από τη χώρα μας του Πρωτοκόλλου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών της Μεσογείου, το οποίο προτάσσει ως μέτρο θεσμικής θωράκισης των ακτών τον ορισμό 100 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή ζώνης στην οποία δεν επιτρέπεται η δόμηση. Σε κάθε περίπτωση, ζητάμε άμεση συμμόρφωση με τις προβλέψεις αυτού, δεδομένου ότι αποτελεί ήδη ενωσιακό δίκαιο.