Ρατσισμός, σεξισμός, πολιτικοποίηση… τα σώματα των γυναικών και των κοριτσιών έχουν γίνει «πεδία μάχης», θέτοντας σε κίνδυνο 30 χρόνια προόδων στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ.
Μείωση κατά 34% του ποσοστού μητρικής θνησιμότητας από το 2000 ως το 2020, μείωση κατά σχεδόν 20% των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών από τις αρχές της δεκαετίας του 1990: οι πρόοδοι που έχουν σημειωθεί στον τομέα των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων είναι σημαντικές αλλά πλέον υπάρχουν σημάδια καθυστέρησης ή οπισθοχώρησης, αποκαλύπτει έκθεση του Ταμείου του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό (UNFPA).
Πριν από 30 χρόνια, στη διάρκεια διάσκεψης στο Κάιρο, 179 χώρες δεσμεύθηκαν να θέσουν την αναπαραγωγική υγεία στο επίκεντρο της βιώσιμης ανάπτυξης “ανοίγοντας τον δρόμο σε δεκαετίες προόδων”, υπογραμμίζει η Νατάλια Κάνεμ εκτελεστική διευθύντρια του UNFPA στην έκθεση αυτή που αφορά την κατάσταση του πληθυσμού παγκοσμίως.
Έκτοτε ο αριθμός των γυναικών που χρησιμοποιούν μεθόδους αντισύλληψης έχει διπλασιαστεί και σήμερα τουλάχιστον 162 χώρες έχουν υιοθετήσει νομοθεσία κατά της οικογενειακής βίας.
Όμως εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στερούνται αυτές τις προόδους λόγω της καταγωγής ή της φυλής τους, τονίζει το UNFPA, φέρνοντας στο φως τον ρόλο που διαδραματίζει “ο ρατσισμός, ο σεξισμός και άλλες μορφές διακρίσεων”.
“Μέρος του τρέχοντος προβλήματος βρίσκεται επίσης στην επιθυμία να πολιτικοποιηθούν τα σώματα των γυναικών και να μετατραπούν σε πεδία μάχης”, για θέματα όπως η γεννητικότητα και οι αμβλώσεις, εξήγησε η Κάνεμ στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Η ίδια κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “η ανθρώπινη αναπαραγωγή έχει πολιτικοποιηθεί”, με αποτέλεσμα “οι πρόοδοι να καθυστερούν και σε κάποιες περιπτώσεις να εμποδίζονται εντελώς”, ενώ υπάρχει κίνδυνος να ανατραπούν κάποια κεκτημένα.
Σύμφωνα με την έκθεση, δεν παρατηρείται καμία μείωση στο ποσοστό μητρικής θνησιμότητας από το 2016 και σε ανησυχητικό αριθμό χωρών το ποσοστό αυξάνει, ενώ η έμφυλη βία εξαπλώνεται. Εξάλλου σχεδόν οι μισές γυναίκες εξακολουθούν να μην είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις που αφορούν το σώμα τους, ούτε να ασκούν τα δικαιώματά τους στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.
Αμβλώσεις και πολιτικές πιέσεις
Ερωτηθείσα για το θέμα της άμβλωσης, που βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ, η Κάνεμ υπογράμμισε ότι ο ΟΗΕ δεν σχολιάζει τις πολιτικές κρατών. Όμως κατά τη γνώμη της είναι ξεκάθαρο ότι “οι αμβλώσεις που γίνονται σε κακές συνθήκες (…) αποτελούν σοβαρή αιτία του αυξημένου αριθμού μητρικών θανάτων παγκοσμίως”.
“Οι προσπάθειες να προστατευθεί η υγεία και η ευημερία των γυναικών και των κοριτσιών δεν θα έπρεπε να υπόκεινται σε πολιτικές πιέσεις ή να αναστέλλονται ανάλογα με τις κυβερνήσεις”, πρόσθεσε.
Ακόμη μία ανησυχία που εξέφρασε η Κάνεμ είναι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, μια πρακτική που από το 2016 παρουσιάζει άνοδο 15% σε παγκόσμιο επίπεδο. Πιο πρόσφατο παράδειγμα η Γκάμπια όπου η Εθνοσυνέλευση άρχισε να εξετάζει τον Μάρτιο νομοσχέδιο που θα άρει τη σχετική απαγόρευση.
Η έκθεση δείχνει επίσης ότι οι ανισότητες μέσα στις ίδιες κοινωνίες και τα συστήματα υγείας αυξάνονται: οι φτωχές γυναίκες και κορίτσια, όσες ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες ή ομάδες αυτοχθόνων, οι ανάπηρες και τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας είναι αντιμέτωπες με αυξημένο κίνδυνο σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.
Για παράδειγμα, μια Αφρικανή που εμφανίζει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή τον τοκετό κινδυνεύει περίπου 130 φορές περισσότερο να πεθάνει σε σχέση με μια Ευρωπαία ή μια Βορειοαμερικανίδα.
Θύλακες διακρίσεων υπάρχουν και μέσα στις χώρες ή τις περιφέρειες.
Στην αμερικανική ήπειρο οι Αφροαμερικανίδες κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν κατά τον τοκετό σε σχέση με τις λευκές γυναίκες ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό θνησιμότητας σε αυτή την ομάδα είναι τριπλάσιο σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο.