Ο νέος Ποινικός Κώδικας που έφερε προς ψήφιση σήμερα 22 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση, είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο αφορά όλη την κοινωνία.
Γιατί την αφορά; Για τον λόγο ότι ένας άνθρωπος μπορεί να πάει φυλακή ακόμη και για το πιο ελαφρύ πλημμέλημα.
Για συκοφαντική δυσφήμιση, για εξύβριση, για χρέη – μικρά και μεγάλα – στο Δημόσιο, για αντίσταση κατά της Αρχής και απείθεια, και άλλα αδικήματα τα οποία μέχρι και σήμερα που ψηφίζεται το νομοσχέδιο – έκτρωμα για τον νέο Ποινικό Κώδικα, δεν είχαν καν θέση στα ποινικά δικαστήρια. Επιβολή του φόβου, της φίμωσης, με τους διαδηλωτές και πάσης φύσεως πολίτες που αντιστέκονται να έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στον συμβιβασμό και στην ελευθερία. Στο επίκεντρο η τιμωρία.
Παράλληλα προστατεύει τους αστυνομικούς από το να εκτίθενται με τις ψευδείς-καρμπόν καταθέσεις τους, μέσω της φυσικής τους παρουσίας ως μάρτυρες κατηγορίας στα δικαστήρια, ικανοποιώντας το διαχρονικό αίτημά τους να μην απαιτείται η παρουσία τους στις δίκες.
Πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά τροποποίηση του Π.Κ. από τη νεοφιλελεύθερη δεξιά κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αυτή τη φορά δια στόματος του «εκσυγχρονιστή» υπ. Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδη.
Κυβέρνηση η οποία όχι απλά δεν κρύβει την φασίζουσα ρητορική του δόγματος «νόμος και τάξη», αλλά την επιδεικνύει μεγαλόστομα σκοπεύοντας να περάσει τα πιο αντιδραστικά μέτρα καταστολής, ελέγχου και ποινικοποίησης κάθε πτυχής της κοινωνικής ζωής. Μέτρα που αν εφαρμοστούν αναμένεται να πλημμυρίσουν τις -ήδη ασφυκτικά γεμάτες- φυλακές της χώρας με χιλιάδες «παραβατικούς», «παράνομους», φτωχοδιαβόλους, προλετάριους αλλά και όσες/ους αγωνίζονται.
Κεντρικός άξονας των προς ψήφιση τροποποιήσεων είναι η πραγματική έκτιση ποινής, η τιμωρητική φυλάκιση δηλαδή, όσο το δυνατών περισσότερων «ενόχων». Η αναστολή ποινής για πλημμελήματα γίνεται πλέον η εξαίρεση, ενώ αυξάνονται επιθετικά και τα όρια των ποινών.
Το νομοσχέδιο για τον νέο Ποινικό Κώδικα που ψηφίζεται σήμερα και αναμένεται να περάσει με τις γαλάζιες ψήφους, παρά τις αντιδράσεις από ολόκληρο τον νομικό επιστημονικό, επαγγελματικό κόσμο αλλά και ενώσεις δικηγόρων και επιστημόνων – όχι μόνο ποινικών – αλλά ολόκληρο τον κλάδο της νομικής επιστήμης.
Όπως λέει ο δικηγόρος Γιώργος Βλάχος στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα Press», είναι «ένα νομοσχέδιο το οποίο εισάγει μία φιλοσοφία στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που ανήκει σε πολλές εκατονταετίες πίσω. Αντιστοιχεί σε μία φιλοσοφία που έχει στο κέντρο της τη φυλακή και όχι τον φιλελεύθερο σωφρονισμό, που δεν έχει στο κέντρο της και ως σκοπό της τον περιορισμό της εγκληματικής δραστηριότητας, αλλά έχει την ποινική καταστολή, τη διεύρυνση των διώξεων, αλλά και δευτερευόντως, έχει μία εισπρακτική λογική. Είναι ένα έκτρωμα που γυρίζει το Κράτος Δικαίου πολλά χρόνια πίσω».
Πίσω από τα κάγκελα για ένα απλό πλημμέλημα – «Για συκοφαντική δυσφήμιση, για χρέη, για αντίσταση κατά της αρχής»
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο μπορεί να οδηγήσει πολίτες πίσω από τα κάγκελα της φυλακής για το πιο απλό πλημμέλημα. Και αυτό, γιατί η βασική αλλαγή αφορά στο ζήτημα της αναστολής των ποινών. Μέχρι στιγμής, πολλές ποινές των δικαστηρίων δεν εκτίονται. Δεν μπαίνει κάποιος στη φυλακή, αλλά η εκτέλεση της ποινής αναστέλλεται για κάποια χρόνια έτσι ώστε ο παραβάτης να σωφρονιστεί.
Όπως αναφέρει ο κ. Βλάχος στις δημοσιογράφους της εκπομπής Νεκταρία Ψαράκη και Γεωργία Κριεμπάρδη:
«Αυτή η δυνατότητα σήμερα περιορίζεται. Το χρονικό όριο για την αναστολή ήταν τα τρία χρόνια. Τώρα κατεβαίνει στον ένα χρόνο. Δηλαδή ποινές οι οποίες υπερβαίνουν τους 12 μήνες, κατά κανόνα – και είναι ελάχιστες οι εξαιρέσεις οι οποίες αντιβαίνουν αυτόν τον κανόνα – κάποιος θα πηγαίνει φυλακή για αδικήματα για τα οποία ήταν αδιανόητο επί δεκαετίες ότι κάποιος θα βρισκόταν πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Σε πολύ μεγάλο βαθμό ποινές που επιβάλλονται από τροχαία αδικήματα, σωματικές βλάβες – λιγότερο ή περισσότερο σημαντικές -, χρέη προς το Δημόσιο – μεγαλύτερου ή και μικρότερου ποσού – και άλλα όμως τα οποία δεν είναι προβεβλημένα. Όπως για παράδειγμα το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης. Πλέον μπορεί κάποιος να μπαίνει φυλακή. Δηλαδή, μία απλή περίπτωση μίας υπόθεσης που δεν θα έπρεπε καν να βρίσκεται στα ποινικά δικαστήρια αλλά είναι υπόθεση αστικής φύσης μεταξύ δύο προσώπων, πλέον ο κατηγορούμενος αν καταδικαστεί θα μπορεί να μπαίνει στη φυλακή, ενώ δεν είναι αυτό που λέμε “εγκληματίας”, απλά μπορεί να του έφυγε λίγο παραπάνω η γλώσσα»
Οι αστυνομικοί που προανακριτικά είδαν εγκλήματα, και στο δικαστήριο «δεν είδαν, δεν άκουσαν» δεν θα χρειάζεται πια να καταθέτουν
«Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι διάφορες κατηγορίες σε διάφορα αδικήματα των διαδηλωτών. Είτε είναι αθώοι, είτε ένοχοι. Όπως για παράδειγμα το αδίκημα γνωστό ως “αντίσταση κατά της αρχής” που λέγεται πλέον “βία κατά υπαλλήλου“, για απόπειρες σωματικών βλαβών που συνήθως κατηγορούν οι άντρες των ΜΑΤ ότι τους προκάλεσαν ή προσπάθησαν να τους προκαλέσουν οι διαδηλωτές», λέει. Δηλαδή, σε ένα πλήρως ρεαλιστικό σενάριο, αν πραγματοποιηθεί αναίτια προσαγωγή διαδηλωτή, και εκείνος αντιδράσει για την αναίτια προσαγωγή του με αποτέλεσμα να του ασκηθεί δίωξη για βία κατά υπαλλήλου, τότε κινδυνεύει να βρεθεί στη φυλακή.
Είναι και μία άλλη διάταξη η οποία έχει προταθεί και θα ψηφιστεί και έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων ιδίως από τον χώρο των δικηγόρων, και δεν άλλαξε καθόλου κατά τις συζητήσεις πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διαβούλευση. Η διάταξη λέει ότι οι αστυνομικοί που καταθέτουν προανακριτικά δηλαδή πριν μία υπόθεση φτάσει στο ακροατήριο με ένορκες μαρτυρίες τους, δεν είναι υποχρεωμένοι να καλούνται ενώπιον του ακροατηρίου για να εξεταστούν ως μάρτυρες κατηγορίας».
»Στις περιπτώσεις των πλημμελημάτων καθόλου, και στις περιπτώσεις των κακουργημάτων μόνο μετά από αίτηση που θα πρέπει να κάνει ο δικηγόρος του κατηγορούμενου στον εισαγγελέα τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν το ακροατήριο, και αν το αποφασίσει ο εισαγγελέας. Έχει πολλές προεκτάσεις αυτό. Η πιο σημαντική δικαιοπολιτική προέκτασή της είναι ότι εξυψώνει τους αστυνομικούς ως πολίτες πρώτης κατηγορίας. Θέτει κατά κανόνα τον λόγο τους, πάνω από τον λόγο του κατηγορούμενου. Αυτό από πολλές πλευρές του Ποινικού Δικαίου, και του Δικαίου γενικότερα, της δημοκρατικής και φιλελεύθερης κοινωνίας, είναι αδιανόητο. Δεύτερον, είναι τόσο συχνό το φαινόμενο να είναι copy – paste οι καταθέσεις τους προανακρτικά, ιδίως σε περιπτώσεις διαδηλωτών, αγωνιστών, προσφύγων – των λεγόμενων διακινητών που είναι στην πραγματικότητα πρόσφυγες και κατηγορούνται ως διακινητές και ευτυχώς το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουμε δει πολύ σημαντικές αθωωτικές αποφάσεις το τελευταίο διάστημα. Τους καθιστά λοιπόν υπεράνω του πολίτη, υπεράνω του κατηγορούμενου. Η δικαστική πρακτική των τελευταίων χρόνων ήταν θετικά προκατειλημμένοι προς τους αστυνομικούς. Ο δικαστής αναρωτιέται, είναι δυνατόν, ένα δημόσιο πρόσωπο να λέει ψέματα;»
Χτίζουν ήδη νέες φυλακές στον Ασπρόπυργο
Αναπόφευκτη ερώτηση είναι με ποιο τρόπο θα διαχειριστεί η πολιτεία τους υπεράριθμους φυλακισμένους, δεδομένου ότι οι ελληνικές φυλακές είναι ήδη υπερπλήρεις και ελλιπείς σε βασικές παροχές.
«Απ’ ότι ξέρω ετοιμάζονται να ανεγερθούν νέες φυλακές για πλημμελήματα στην περιοχή του Ασπρόπυργου. Από εκεί και έπειτα δεν είναι απίθανο όπως και στο εξωτερικό και ιδίως στις ΗΠΑ, έτσι και στην Ελλάδα, και το θέμα της φυλάκισης και του σωφρονισμού, να αποκρατικοποιηθεί σιγά σιγά. Δεν υπάρχει όμως καταγεγραμμένη τέτοια πρόθεση προς το παρόν. Αυτό που ξέρω είναι ότι χτίζονται νέες κρατικές φυλακές στον Ασπρόπυργο», αναφέρει ο Γιώργος Βλάχος.
Ακούστε τι είπε επίσης για τον νέο ποινικό κώδικα στην εκπομπή του Μάριου Διονέλλη “Πίσω Σελίδες”, ο Γιάννης Ιωαννίδης, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Απέναντι σε έναν κατασταλτικό μηχανισμό, που γιγαντώνεται συνεχώς μέσω της νομικής του επέκτασης, ας θυμηθούμε ότι την έννοια της ελευθερίας δεν την ορίζουν τα όρια των φυλάκων αλλά ο αγώνας για την κατάργησή τους.
Αντώνης Ζήβας