Έκθετη βρίσκεται για άλλη μία φορά η Ελλάδα αναφορικά με πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου αφού η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Emily O’ Reilly παρέδωσε την έκθεσή της – «Όλοι γνώριζαν πως το σκάφος με τους εκατοντάδες μετανάστες στα ανοιχτά της Πύλου χρειαζόταν βοήθεια, ωστόσο δεν την έλαβε ποτέ, με αποτέλεσμα σχεδόν 600 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους», τονίζεται στην έκθεση.
Σύμφωνα με τα έγγραφα που ελέγχθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας, η Frontex προσφέρθηκε τέσσερις φορές να βοηθήσει τις ελληνικές αρχές παρέχοντας εναέρια επιτήρηση του Adriana, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση.
Οι ισχύοντες κανόνες, τονίζει η O’Reilly, υπαγορεύουν ότι η Frontex δεν είχε τη δυνατότητα να μεταβεί στη θέση του Adriana σε κρίσιμες στιγμές, χωρίς την άδεια των ελληνικών αρχών.
Κατά συνέπεια, όπως επισημαίνει, η υπηρεσία βρέθηκε στον τόπο του ναυαγίου μόνο δύο φορές – μία φορά για μικρό διάστημα με αεροπλάνο, δύο ώρες αφότου οι ιταλικές αρχές ειδοποίησαν για πρώτη φορά για το Adriana και στη συνέχεια 18 ώρες αργότερα με drone αφού το σκάφος είχε ήδη βυθιστεί.
Η ευθύνη, ωστόσο, δεν βαρύνει εξ ολοκλήρου τον Οργανισμό: οι ελληνικές Αρχές δεν απάντησαν στο μήνυμα του Frontex σε «τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις» κατά τη διάρκεια της τραγωδίας και αρνήθηκαν την προσφορά του πρακτορείου να στείλει ένα επιπλέον αεροσκάφος στην περιοχή, αναφέρει η έκθεση.
«Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ένα σκάφος που τόσο προφανώς χρειάζεται βοήθεια δεν έλαβε ποτέ αυτή τη βοήθεια παρά το γεγονός ότι ένας οργανισμός της ΕΕ, οι αρχές δύο κρατών μελών, η κοινωνία των πολιτών και ιδιωτικά πλοία γνώριζαν την ύπαρξή του. Γιατί οι αναφορές περί συνωστισμού, φαινομενικής έλλειψης σωσίβιων, παιδιών στο πλοίο και πιθανών θανάτων απέτυχαν να πυροδοτήσουν έγκαιρες προσπάθειες διάσωσης που θα μπορούσαν να είχαν σώσει εκατοντάδες ζωές», αναρωτήθηκε η Έμιλι Ο’Ράιλι.
Η Συνήγορος δε διαπιστώνει ότι ο Frontex «παραβίασε κάποιον από τους σχετικούς κανόνες και διαδικασίες», αλλά σημειώνει ότι η ικανότητα του Οργανισμού να λειτουργεί στη θάλασσα επηρεάζεται σοβαρά από τον σχεδιασμό του, γεγονός που καθιστά τον οργανισμό εξαρτημένο από τη συγκατάθεση και την καλή θέληση των εθνικών αρχών.
«Η συνεργασία με τις εθνικές αρχές όταν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για έρευνα και διάσωση ενέχει τον κίνδυνο να καταστήσει την ΕΕ συνένοχη σε ενέργειες που παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και κοστίζουν ζωές», αναφέρεται.
Επιπλέον, η Διαμεσολαβήτρια ζητεί τη σύσταση μιας ανεξάρτητης εξεταστικής επιτροπής που θα μπορεί να εξετάσει τους μεγάλους αριθμούς θανάτων στη Μεσόγειο και την ευθύνη που φέρουν οι εθνικές αρχές, ο Frontex και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.