Με τις αμερικανικές εκλογές να απέχουν μόλις λίγους 7 μήνες και μια πιθανή νίκη του Ρεπουμπλικού υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ, πολλά κέντρα εξουσίας σε ΗΠΑ και Ευρώπη ανησυχούν για την τύχη της δυτικής υποστήριξης στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τη Washington Post, και όπως αναδημοσιεύσει το In.gr ο πρώην πρόεδρος είχε δηλώσει σε ιδιωτικές του συζητήσεις ότι θα μπορούσε να λήξει τον πόλεμο πιέζοντας την Ουκρανία να παραχωρήσει κάποια εδάφη.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με Ουκρανούς και δυτικούς αξιωματούχους που μίλησαν στη Washington Post ο Ζελένσκι είναι εγκλωβισμένος. Η έλλειψη στρατευμάτων και πυρομαχικών που κλυδωνίζει τον ουκρανικό στρατό, καθώς και οι επιτυχίες της Ρωσίας στο πεδίο, έχουν σπείρει απαισιοδοξία για τις πιθανότητες ουκρανικής νίκης.
Η Ουκρανία εξαρτάται από τη Δύση για όπλα, ενώ ένα νέο πακέτο ύψους 60 δισ. δολ. από τις ΗΠΑ έχει κολλήσει στο Κογκρέσο, χάρη στους Ρεπουμπλικάνους. Ακόμη και αν η βοήθεια εγκριθεί σύντομα, αποδεικνύεται ότι καμία μελλοντική βοήθεια δεν είναι δεδομένη, ιδίως μέχρι τις αμερικανικές εκλογές.
Από την άλλη ακόμα και οι χώρες του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση όσον αφορά τη βοήθειά τους.
Η φόρμουλα Στόλτενμπεργκ
Έτσι ο Γενς Στόλτενμπεργκ πρότεινε στις 4 Απριλίου με αφορμή τα 75 χρόνια από την υπογραφή της Βορειοατλαντικής Συνθήκης τη δημιουργία ενός νέου υπερ-ταμείου 100 δισ. δολαρίων για να στηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας. Επιπλέον, στα σχέδια εντάσσεται και το πέρασμα του ελέγχου της αμερικανικής Ομάδας Ράμσταϊν που συντονίζει τις προμήθειες σε στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία.
Ο Στόλτενμπεργκ φέρεται να έχει παρουσιάσει το σχέδιο ως μέσο «να θωρακίσει τον μηχανισμό ενάντια στους ανέμους της πολιτικής αλλαγής». Έτσι, σε περίπτωση που νικήσει ο Ντόναλντ Τραμπ το ΝΑΤΟ θα μπορέσει να συνεχίζει τους Ουκρανούς.
Αυτή όμως η κίνηση Στόλτεμπεργκ έχει δύο προβλήματα.
Πρώτον, σύμφωνα με τον Τσας Φρίμαν Τζ., Αμερικανού πρέσβη και πρώην βοηθού Γραμματέα του Πενταγώνου των ΗΠΑ, αυτό το σχέδιο δεν είναι τίποτα άλλο παρά «μια περίπτωση να πετάμε καλά χρήματα -σε αυτήν την περίπτωση δανεινά», κάνοντας μάλλον λόγο για ξεδιάντροπη χρήση του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.
Μιλώντας στο Responsible Statecraft ο Φρίμαν υποστήριξε πως «Το ΝΑΤΟ δεν είναι ένα hedge fund και δεν πρέπει να προσπαθεί να συμπεριφέρεται ως τέτοιο. Όταν οι συμμαχίες προσπαθούν να δανειστούν χρήματα για χαμένους σκοπούς, θα έχετε δίκιο να κρίνετε ότι ξέρουν ότι το παιχνίδι χάθηκε».
Για τον Φρίμαν πρόκειται, απλά, «για μια ξεδιάντροπη προσπάθεια χρήσης του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού για να αποφευχθεί αυτή η πραγματικότητα, ενώ παράλληλα πλουτίζουν περαιτέρω οι κατασκευαστές πυρομαχικών».
Ο Αμερικανός πρέσβης υποστηρίζει ότι «το ΝΑΤΟ έχει ξεμείνει από Ουκρανούς που θα θυσιαστούν στο πεδίο της μάχης, καθώς και την παραγωγή όπλων που απαιτείται για να εξοπλίσει τις υπάρχουσες, πολύ εξαντλημένες ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Ένα ταμείο δεν θα δημιουργήσει ούτε περισσότερους Ουκρανούς ούτε θα παράγει περισσότερα όπλα για να οπλίσει αυτούς που έχουν επιζήσει μέχρι στιγμής».
Έτσι, δίχως αμφιβολία, για τον Αμερικανό διπλωμάτη αυτό που χρειάζονται Ευρωπαίοι και Ουκρανοί «είναι η ειρήνη, και αυτό απαιτεί διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία».
Εκτοπισμός ΗΠΑ
Το δεύτερο πρόβλημα είναι η θεσμική πλευρά της πρότασης, που προχωράει σε επικίνδυνες κινήσεις όταν δεν της αρέσει το εκλογικό αποτέλεσμα ενός κράτους μέλους, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με την ΕΕ.
Ο αναλυτής διεθνών σχέσεων Neil Bouhan, το βλέπει αυτό ως μια προσπάθεια «απομόνωσης ενός θεμελιωδώς πολιτικού σώματος, του ΝΑΤΟ, από την πολιτική του πιο σημαντικού μέλους του οργανισμού, των ΗΠΑ. Παραδίδει δισ. δολ. στο ΝΑΤΟ και φαινομενικά τον διακριτικό έλεγχο του αμερικανικού στρατού».
Ως εκ τούτου, όπως σημειώνει ο πρώην σύμβουλος στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, Τζέημς Κάρντεν, η πρόταση Στόλτενμπεργκ θυμίζει τον τρόπο λειτουργίας της Κομισιόν «όταν προσπαθεί να αντικαταστήσει το εθνικό δίκαιο με υπερεθνικές επιταγές».
Όπως εξηγεί, δηλαδή, «Εάν οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ ή τον Καναδά ή τη Γαλλία ή τη Γερμανία επιδιώκουν να εκλέξουν άτομα (όπως ο Τραμπ) που θέλουν να μη χρηματοδοτήσουν την πολεμική προσπάθεια, η ύπαρξη ενός τέτοιου ταμείου ουσιαστικά υπερισχύει».