Ο Νίκος Τεμπονέρας (1954 – 1991) ήταν καθηγητής μαθηματικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενταγμένος στην αριστερά και στέλεχος του Εργατικού Αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου (ΕΑΜ). Το όνομά του έγινε γνωστό στο πανελλήνιο, όταν δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 1990-91.
Ο Νίκος Τεμπονέρας ήταν ο πρώτος νεκρός στη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων ενάντια στο νομοσχέδιο του τότε υπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου ενώ ακολούθησαν τέσσερα θύματα στην Αθήνα από πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο κατάστημα Κ. Μαρούσης στη διάρκεια διαδήλωσης.
Δράστης της δολοφονίας ήταν ο Γιάννης Καλαμπόκας, δημοτικός σύμβουλος της Νέας Δημοκρατίας στην Πάτρα και πρόεδρος της τοπικής ΟΝΝΕΔ. Η δολοφονία έγινε στις 8 Ιανουαρίου 1991. Ο Καλαμπόκας χτύπησε θανάσιμα τον Τεμπονέρα με λοστό στο κεφάλι στη διάρκεια βίαιων επεισοδίων που σημειώθηκαν στο υπό κατάληψη Σχολικό Συγκρότημα 3ου & 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας στην πλατεία Βουδ.
Ο Καλαμπόκας επικεφαλής των ομάδων αυτών μαζί με τους Μυλωνά, Σπίνο, Γραμματίκα, Γραμματικόπουλο, με λοστούς και ρόπαλα επιχείρησαν να σπάσουν τη κατάληψη, την οποία υποστήριζαν αρκετοί γονείς και καθηγητές, μεταξύ των οποίων και ο δολοφονηθείς Τεμπονέρας, ιδιαίτερα αγαπητός, σύμφωνα με τις μετέπειτα μαρτυρίες και καταθέσεις, στους μαθητές του.
Η δολοφονία του Τεμπονέρα, η οποία συνέβη σε μία περίοδο οξείας πολιτικής αντιπαράθεσης, ξεσήκωσε κύμα διαδηλώσεων και διαμαρτυριών σε όλη την Ελλάδα. Την επαύριο της δολοφονίας του, ο υπουργός Παιδείας Κοντογιαννόπουλος παραιτήθηκε και η πρόταση νόμου για τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία αποσύρθηκε.
Ο Καλαμπόκας δικάστηκε στο Βόλο έχοντας ως συνηγόρους υπεράσπισής του τρία κορυφαία ονόματα του τότε νομικού κόσμου, όλους προερχόμενους πολιτικά από το χώρο της ΝΔ. και συγκεκριμένα τους Απόστολο Ανδρεουλάκο, Κώστα Κωνσταντινίδη (καθηγητής Ποινικού Δικαίου), γνωστός από τη δίκη για το Σκάνδαλο Κοσκωτά όπου συμμετείχε ως δημόσιος κατήγορος) και Επαμεινώνδα Ζαφειρόπουλο (πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ).
Καταδικάστηκε πρωτόδικα για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως σε ισόβια κάθειρξη (απόφαση 22-24/93 ΜΟΔ Βόλου) ενώ αργότερα η ποινή του μειώθηκε σε 17 χρόνια και 3 μήνες (απόφαση 59/94 ΜΟΕ Λάρισας) και, τελικώς, ύστερα από αναίρεση της απόφασης από τον Άρειο Πάγο, σε 16 χρόνια και 9 μήνες. Αποφυλακίστηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1998, έχοντας εκτίσει τα 2/5 της ποινής που του επιβλήθηκε.
Το τότε Σχολικό Συγκρότημα 3ου & 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας και νυν 3ο Γυμνάσιο Πάτρας τόπος δολοφονίας του Τεμπονέρα καθώς και τα 2ο λύκειο Ιλίου και 3ο γυμνάσιο Ιλίου, σήμερα φέρουν το όνομά του. Επίσης το όνομά του δόθηκε σε μια σήραγγα της Ολυμπίας Οδού κοντά στην Πάτρα, ενώ το Αμφιθέατρο του 1ου Λυκείου Ταύρου Αττικής ονομάζεται “Νίκος Τεμπονέρας”.
