Με μια… πανηγυρική συνέντευξη Τύπου έκλεισε χθες το βράδυ στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κoρυφής των Ευρωπαίων ηγετών. Παρουσία της επανεκλεγμένης Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν και της νέας Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ Κάγια Κάλας, αλλά και με… απευθείας σύνδεση με τον νέο Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, η Ε.Ε. έκανε το πρώτο και βασικότερο βήμα για τη νέα της ηγεσία.
Όπως γράφει η Μαρία Ψαρά για την “Εφημερίδα των Συντακτών”, «Αποστολή εξετελέσθη, τα καταφέραμε», δήλωσε από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Ο Α. Κόστα είναι ο μόνος που δε θα χρειαστεί να περάσει από τη μέγγενη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, όπως και οι Επίτροποι θα χρειαστεί να βρεθούν στο… φούρνο των ευρωβουλευτών και όλα δείχνουν ότι δε θα είναι εύκολη υπόθεση.
Κι αυτό γιατί η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι επέμεινε μέχρι τέλους στην αντίθεσή της με τη συμφωνία των ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων. Κατά την ψηφοφορία, ψήφισε κατά του Κόστα και της Κάλας, αλλά απλώς απείχε από την ψήφο της Φον Ντερ Λάιεν.
Στις δηλώσεις της κατά την αποχώρησή της από τη Σύνοδο, η ακροδεξιά Πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η συμφωνία ήταν λάθος και ως μέθοδος και ως αποτέλεσμα και δε θέλησε να διευκρινίσει αν οι ευρωβουλευτές της θα στηρίξουν τελικά την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στην Προεδρία της Κομισιόν όταν η απόφαση θα φτάσει στην Ευρωβουλή.
«Πιστεύω λοιπόν ότι η Ιταλία πρέπει να διεκδικήσει τον ρόλο της και θα επιβεβαιώσει το σεβασμό των πολιτών και των συμφερόντων της. Το κάναμε τους τελευταίους μήνες, και παρόλο που η ιταλική κυβέρνηση φαινόταν να μην είναι συντονισμένη με αυτό που ήταν το mainstream, δεν κάναμε πίσω. Η Ιταλία θα λάβει σαφώς αυτό που της αξίζει, όχι με βάση τη συμπάθεια είτε για τις θέσεις που εξέφρασε η κυβέρνηση, αλλά για τον ρόλο της, για το βάρος της Ιταλίας», δήλωσε.
Κληθείσα να σχολιάσει την αποχή της Ιταλίδας πρωθυπουργού κατά την ψηφοφορία της υποψηφιότητάς της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε: «Είναι σημαντικό να συνεργαστώ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την Ιταλία, όπως και με όλες τις άλλες χώρες. Αυτή είναι η αρχή που ακολουθώ πάντα».
«Είναι πραγματικά μεγάλη μου τιμή που ορίστηκα Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. Η εμπιστοσύνη σας σημαίνει πολλά», δήλωσε από την πλευρά της, η Κάγια Κάλας. Πρόσθεσε ότι το επόμενο βήμα θα είναι η ακρόασή της και η στήριξή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Αντόνιο Κόστα εξέφρασε και εκείνος την ικανοποίησή του που θα συνεργαστεί με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την Κάγια Κάλας. «H οικοδόμηση ενότητας μεταξύ των κρατών-μελών θα είναι η προτεραιότητά μου, όταν θα αναλάβω τα καθήκοντά μου το Δεκέμβρη», δήλωσε.
Ο Κόστα εξελέγη για 2,5 χρόνια, όπως καθορίζουν οι Συνθήκες, με τη δυνατότητα να ανανεωθεί η θητεία του για ακόμα δυόμισι χρόνια, κάτι το οποίο έγινε και με τον Σαρλ Μισέλ. «Προφανώς δεν θα ήταν δόκιμο αυτή τη στιγμή να προδικάσουμε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε δυόμισι χρόνια από τώρα», σχολίασε ο Έλληνας Πρωθυπουργός.
Περασε η Στρατηγικη Ατζεντα – Ο οδικος χαρτης για την επομενη πενταετια
Επί της ουσίας, οι ηγέτες συμφώνησαν σε μια σειρά από ζητήματα που αφορούν την επόμενη πενταετία, τη θητεία δηλαδή των προσώπων της ΕΕ. Σε ένα μάλλον γενικόλογο κείμενο, οι 27 προ-συμφώνησαν στις κατευθυντήριες γραμμές για τα θέματα που απασχολούν την ΕΕ.
«Η Στρατηγική Ατζέντα η οποία υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λαμβάνει υπόψιν και όλες τις σημαντικές ελληνικές εθνικές προτεραιότητες: τη μεγαλύτερη έμφαση που πρέπει να δώσουμε στα θέματα της άμυνας, τη μεγαλύτερη έμφαση που δίνουμε ήδη στα θέματα της μετανάστευσης και ειδικά της εξωτερικής φύλαξης των συνόρων, την ανάδειξη ζητημάτων ανταγωνιστικότητας. Είναι ζητήματα κρίσιμα για την πατρίδα μας, τα οποία βρήκαν τη θέση τους και στην ευρωπαϊκή Στρατηγική Ατζέντα της επόμενης πενταετίας, η οποία και θα συνδιαμορφωθεί προφανώς και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως είπα, υπό την προεδρία της κας von der Leyen», δήλωσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά το τέλος της Συνόδου.
Ένταση δημιουργήθηκε στην αίθουσα της Συνόδου κατά τη συζήτηση για την Στρατηγική Ατζέντα, όταν Γαλλία και Γερμανία επιχείρησαν να εισαγάγουν τροπολογίες στο κείμενο.
Έντονη ήταν η αντίδραση του Έλληνα Πρωθυπουργού. «Αιφνιδιαστικά η Γαλλία και η Γερμανία κατέθεσαν ένα κείμενο τροποποιήσεων ως προς τη Στρατηγική Ατζέντα, σημαντικών τροποποιήσεων, σε πολλά επίπεδα. Δεν έγινε δεκτό το κείμενο αυτό, υπήρξαν τελικά κάποιες ελάχιστες αλλαγές. Και δεν έγινε δεκτό για τον πολύ απλό λόγο ότι το κείμενο αυτό της Στρατηγικής Ατζέντας είχε συμφωνηθεί σε επίπεδο Μόνιμων Αντιπροσώπων, ήταν αποτέλεσμα μιας διαβούλευσης πολλών μηνών και νομίζω ότι δεν θα ήταν δόκιμο την τελευταία στιγμή και εν είδει αιφνιδιασμού να δεχτούμε τέτοιου είδους αλλαγές, κάποιες από τις οποίες ήταν θα έλεγα και εξαιρετικά ουσιαστικές, χωρίς να έχουν συζητηθεί εκτενώς σε κάποιο άλλο επίπεδο», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Τελικά νομίζω αντελήφθησαν και ο Γερμανός Καγκελάριος και ο Γάλλος Πρόεδρος ότι δεν θα είχε πολύ νόημα να συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση, οπότε ουσιαστικά το κείμενο της Στρατηγικής Ατζέντας παρέμεινε πρακτικά το ίδιο -ελάχιστες αλλαγές- με αυτό το οποίο είχε συμφωνηθεί στο Coreper».
Καμια αποφαση για κοινη Αμυνα
«Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του του Μαρτίου 2024, και ιδίως την ανάγκη να μειώσει η Ευρώπη τις στρατηγικές της εξαρτήσεις, για την αύξηση της συνολικής αμυντικής ετοιμότητας και δυνατοτήτων της και για να ενισχύσει περαιτέρω αναλόγως την αμυντική της τεχνολογική και βιομηχανική βάση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τις επείγουσες, άμεσες και μεσοπρόθεσμες αμυντικές ανάγκες και πρωτοβουλίες για την ευρωπαϊκή άμυνα», αναφέρουν τα συμπεράσματα της Συνόδου.
«Πραγματοποίησε επίσης μια πρώτη συζήτηση σχετικά με τις επιλογές για την κινητοποίηση χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την προώθηση των εργασιών σε όλα τα σκέλη, σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους, ειδικότερα για τα κρίσιμα κενά ικανότητας με βάση το σχέδιο ανάπτυξης ικανοτήτων, την ευρωπαϊκή στρατηγική αμυντικής βιομηχανίας (EDIS) και την πρόταση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας (EDIP), με σκοπό την υιοθέτηση έως τα μέσα του 2025.
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιαστούν τις πιθανές επιλογές που θα συζητηθούν από το Συμβούλιο, για δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την ενίσχυση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης και αντιμετώπιση κρίσιμων κενών δυνατοτήτων.
«Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το σχέδιο δράσης για την ασφάλεια και την άμυνα που εγκρίθηκε από τον Όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και ζητά την ταχεία εφαρμογή του. Καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αξιολογήσει και να προσαρμόσει περαιτέρω, κατά περίπτωση, την πολιτική της για δανεισμό της αμυντικής βιομηχανίας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».
Οι ηγέτες συμπλήρωσαν: Τα ανωτέρω δεν θίγουν τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών και σύμφωνα με τις Συνθήκες.
Απαντώντας σε ερώτηση για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και την έκδοση ευρωομολόγων, ο Έλληνας Πρωθυπουργός δήλωσε: «Εγώ θα εξακολουθώ να επιμένω σε αυτή την κατεύθυνση. Δεν μπορεί να ισχυριζόμαστε ότι πρέπει να ενισχύσουμε την αμυντική δυνατότητα της Ευρώπης και να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Θέλω να θυμίσω ότι και πριν τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης υπήρχαν εντονότατες αντιδράσεις από πολλά κράτη μέλη, οι οποίες κάποια στιγμή κάμφθηκαν για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο.
Οπότε, νομίζω είμαστε στην αρχή ακόμα αυτής της διαδικασίας, όμως η κοινή αμυντική συνεργασία, σε πολλά επίπεδα, νομίζω ότι για πολλούς συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελεί τελικά μονόδρομο».
Ενδιαφερουσες δηλωσεις Μητσοτακη
Αναφορά στα Σκόπια
Τους ομολόγους του στη Σύνοδο ενημέρωσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός για τις εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία. «Καθώς υπήρχε λήμμα για τα ζητήματα της διεύρυνσης, πήρα την πρωτοβουλία και ενημέρωσα του συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τα τεκταινόμενα στη Βόρεια Μακεδονία, για το γεγονός ότι τόσο η Πρόεδρος όσο και ο εντολοδόχος Πρωθυπουργός ουσιαστικά παραβιάζουν ευθέως τη Συμφωνία των Πρεσπών, παραγνωρίζοντας στην πράξη το erga omnes και επιλέγοντας να χρησιμοποιούν άλλο όνομα, πέραν του συνταγματικά καθορισμένου ονόματος της χώρας, για εσωτερική χρήση, κάτι το οποίο αντιβαίνει πλήρως στο πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών», είπε στους δημοσιογράφους.
«Ενημέρωσα, λοιπόν, τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γι’ αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη και κατέστησα επίσης απολύτως σαφές ότι εάν τα Σκόπια επιμείνουν σε αυτή την γραμμή, θα καταστήσουν ουσιαστικά εξαιρετικά δύσκολη -αν όχι θα ακυρώσουν στην πράξη- οποιαδήποτε διαδικασία άμεσης σύγκλισης με την ευρωπαϊκή οικογένεια», συμπλήρωσε, με την αναφορά του στα Σκόπια -αντί στη Βόρεια Μακεδονία- να προκαλεί αίσθηση.
«Οπότε νομίζω ότι θα πρέπει όλοι να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεών τους και να γνωρίζουν ότι η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο περνά, προφανώς, μέσα από την πιστή τήρηση διεθνών συμφωνιών που έχουν υπογραφεί, εν προκειμένω, και από τα δύο μέρη».
Αναμρνονται θετικες εξελιξεις για Μπελερη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι ενημέρωσε και για την υπόθεση Μπελέρη, ενώ αποκάλυψε ότι μίλησε επί του θέματος με την Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, Ρoμπέρτα Μέτσολα, κατά την προ-Σύνοδο του ΕΛΚ.
«Θεωρώ αυτονόητο, αν θέλετε, ότι ο Φρέντι Μπελέρης θα βρεθεί στο Στρασβούργο να αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του ως ευρωβουλευτής και προφανώς θα συμμετέχει και στην εξαιρετικά κρίσιμη ψηφοφορία για την επιλογή της επόμενης Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν θα πω κάτι παραπάνω, αλλά θεωρώ απολύτως λογικό και αυτονόητο ότι αυτό θα συμβεί», τόνισε.
Για τις απειλες της Χεσμπολαχ
Το θέμα των απειλών της Χεσμπολάχ κατά Κύπρου και Ελλάδας τέθηκε και από τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη. «Υπήρξε ενημέρωση και, θα έλεγα, μια αποτύπωση ότι δεν είναι δυνατόν, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, να απειλούνται, να εκβιάζονται κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να γίνονται εν δυνάμει στόχοι περιφερειακών συγκρούσεων», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Θέλω να τονίσω επίσης ότι υπήρξε μια συζήτηση αρκετά εκτεταμένη για τα θέματα που αφορούν συνολικά τη Μέση Ανατολή και πιστεύω ότι το κείμενο των συμπερασμάτων, όπως υιοθετήθηκε, κινείται πέρα από τα συμπεράσματα τα οποία ήδη έχουμε υιοθετήσει, ως προς την ανάγκη κυρίως να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω περιφερειακή κλιμάκωση, να υπάρξει άμεση εκεχειρία στη Γάζα, να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Δεν σας κρύβω ότι υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία για την πιθανότητα επέκτασης του μετώπου προς τον βορρά, προς τον Λίβανο, ένα σενάριο το οποίο πρέπει να αποφευχθεί σε κάθε περίπτωση», κατέληξε.