Παρά το γεγονός ότι το μέτρο το 2023 κόστισε σε έσοδα από έμμεσους φόρους για το δημόσιο ταμείο, ο Ισπανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι το μέτρο απέδωσε στις τιμές των σουπερμάρκετ και πως προτιμάται να πληρώνουν χαμηλότερες τιμές οι καταναλωτές, παρά να ενισχύονται με κουπόνια. Μάλιστα, το μέτρο θα παραταθεί, καθώς τα φορολογικά έσοδα, με τον μειωμένο ΦΠΑ εν πλήρει ισχύ τον Μάρτιο σημείωσαν σημαντική άνοδο, ενώ ο πληθωρισμός των τροφίμων στην Ισπανία παραμένει υψηλός.
Το μέτρο για τον μειωμένο ΦΠΑ –το οποίο ξορκίζει με κάθε τρόπο η ελληνική κυβέρνηση- ελήφθη τον Δεκέμβριο του 2022, σε μια προσπάθεια να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά από τον πληθωρισμό των τροφίμων, παρατείνεται κάθε 6 μήνες, και λήγει στις 30 Ιουνίου. Ο Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι το μέτρο θα παραταθεί από την 1η Ιουλίου και για τρεις ή έξι ακόμη μήνες -η απόφαση θα ληφθεί εντός των ημερών-, τονίζοντας σε συνέντευξή του στο κρατικό δίκτυο TVE:
«Η εξέλιξη των τιμών των τροφίμων εξακολουθεί να είναι υψηλή και πρέπει να κάνουμε αυτή την τεράστια προσπάθεια, παρά το κόστος για τα δημόσια ταμεία, καθώς είναι απαραίτητη για τα νοικοκυριά μας».
Από την πλευρά της, η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Νάντια Καλβίνο, τόνισε ότι ο μειωμένος ΦΠΑ θα συνεχίσει να εφαρόζεται έως ότου οι τιμές πέσουν στα επίπεδα που πρέπει.
Η διαφορα φανηκε στο ταμειο του σουπερμαρκετ
Έρευνα που έκανε για τον τιμάριθμο η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας έδειξε ότι, με κάποιες καθυστερήσεις, ο μειωμένος ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και στα τρόφιμα πέρασε στις τιμές του σουπερμάρκετ και κατά συνέπεια στην τσέπη του καταναλωτή.
Διαπιστώθηκε μάλιστα ότι κατά μέσο όρο οι μειώσεις των τιμών στα σουπερμάρκετ πέρασε σε ποσοστό 70-100% των τιμών λιανικής όλων των προϊόντων, αλλά με διαφορετικό ρυθμό ανταπόκρισης. Κάποιοι λιανέμποροι συμμορφώθηκαν στο μέτρο από τις πρώτες τρεις εβδομάδες, αλλά σε ποσοστό 90% χρειάστηκε να περάσουν περίπου 2,5 μήνες για να φτάσει το ποσοστό της μετακύλισης στο 100% των αγαθών, ενώ στη συνέχεια η επίπτωση της μείωσης του ΦΠΑ στις τιμές «έπεσε» στο 70%.
Αυξημενος πληθωρισμος τροφιμων
Ο Ισπανός πρωθυπουργός τόνισε ότι παρατείνει το μέτρο του μειωμένου ΦΠΑ επειδή ο πληθωρισμός των τροφίμων δεν υποχωρεί, με τον Τράπεζα της Ισπανίας να εκτιμά ότι μέσα στο 2024 θα φτάσει κατά μέσο όρο το 4,5%.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Σάντσεθ προετοιμάζει τον σχετικό νόμο που θα προβλέπει την παράταση μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα στο 0%, για τα προϊόντα που φορολογούνταν με υπερμειωμένο συντελεστή 4%, και από 10% σε 5% στα έλαια και τα ζυμαρικά.
Το φορολογικό κόστος του μέτρου το 2023 είχε κόστος 1.703 εκατ., σύμφωνα με στοιχεία της Εφορίας, αλλά με τον νέο χρόνο αυτή η μείωση των φορολογικών εσόδων λόγω ΦΠΑ δείχνει να αντιστρέφεται. Μάλιστα, το πρώτο τετράμηνο του 2024 τα δημόσια ταμεία έφτασαν σχεδόν τα 100.000 εκατομμύρια, σπάζοντας κάθε ρεκόρ. Ποτέ στο παρελθόν τα δημόσια ταμεία δεν είχαν εισπράξει 97.339 εκατομμύρια μέχρι τον Απρίλιο, ποσό αυξημένο κατά 7,3 εκατ. σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023.
ΠΟΡΤΟΓΑΛΛΙΑ: ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΦΠΑ ΣΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΗ ΤΟΥ 2023
Η κυβέρνηση της Πορτογαλλίας εφάρμοσε τον μηδενικό ΦΠΑ τον Απρίλιο του 2023, από το 6%, για 46 προϊόντα στα οποία περιλαμβάνεται το γάλα, το ψωμί, το ρύζι, οι ντομάτες και ορισμένα προϊόντα κρέατος και ψαριού, με το μέτρο να συμβαλλει κατά πολύ στη μείωση των τιμών των τροφίμων