Την πρόθεσή τους για περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας και για επίλυση των προβλημάτων εξέφρασαν στις δηλώσεις τους τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που συμφώνησαν σε συνεργασίες, αλλά διαφώνησαν σε εθνικά ζητήματα και στο θέμα της «μειονότητας» στη Θράκη.
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης του Τύπου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε εξαιρετικά σημαντικό ότι «τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι» για να μιλήσει για επαφές σε παραγωγικό κλίμα.
«Οι διμερείς σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις. Οι δύο χώρες όμως βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι. Οι διαφορές μας είναι γνωστές αλλά πρέπει να αναζητούμε λύσεις», υπογράμμισε, αναφέροντας πως δεν πρέπει να παράγονται εντάσεις και κρίσεις.
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την υπογραφή Συμφώνου Φιλίας και Καλής Γειτονίας, συμφωνία και για χορήγηση βίζας προς Τούρκους πολίτες για δέκα ελληνικά νησιά, ενώ επισήμανε ότι τα επόμενα βήματα είναι η διεύρυνση της θετικής ατζέντας και της οικονομικής συνεργασίας.
Τόνισε ότι η διακήρυξη που υπεγράφη «σεβόμενοι απόλυτα τα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριαρχία κάθε χώρας επιβεβαιώνει τη σχέση φιλίας μεταξύ μας, καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του διαλόγου μας και αναδεικνύει τις δυνατότητες συνεργασία μας, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο».
Σχετικά με το μεταναστευτικό, ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε πως οι ροές έχουν μειωθεί, εν μέρει λόγω και της «πολύ καλύτερης συνεργασίας της ακτοφυλακής των δύο χωρών».
Αναφορικά με το Κυπριακό, είπε πως «υπάρχει μία λύση, λύση σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Να επανέλθει ο διάλογος στο 2017».
Ο Τούρκος Πρόεδρος, από την πλευρά του, ανέφερε αρχικά πως «Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που βρίσκομαι ξανά στην Αθήνα και επιθυμώ να αναπτύξουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας».
«Είχαμε ωφέλιμες συζητήσεις με την πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον πρωθυπουργό», πρόσθεσε. «Τονίσαμε ότι πρέπει να μείνουν ανοιχτοί οι διάλογοι επικοινωνίας. Συμφωνήσαμε να ανεβάσουμε από τα 5 στα 10 δις. δολάρια την αξία του μεταξύ μας εμπορίου».
«Ειλικρινή μας ευχή είναι να επιλύσουμε τις μεταξύ μας διαφορές» υπογράμμισε, υποστηρίζοντας πως «Είμαστε δυο γειτονικές χώρες που μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα. Είναι λογικό να υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε δύο χώρες, πόσο μάλλον σε δύο αδέρφια. Δεν υπάρχει όμως κανένα πρόβλημα που να μην μπορεί να επιλυθεί. Να γίνει το Αιγαίο θάλασσσα ειρήνης και συνεργασίας».
«Είμαστε ικανοποιημένοι που έχει την ίδια αντίληψη και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Εύχομαι οι συνομιλίες μας να βγουν σε καλό», είπε ακόμη.
«Ευχή μας είναι να επιλύσουμε τα κοινά προβλήματα. Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμέικη κοινότητα στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και πολιτιστικού μας πλούτου», δήλωσε επιπλέον.
«Γκρίζα ζώνη» η Θράκη
Ο Ταγίπ Ερντογάν, βέβαια, έκανε λόγο για τουρκική μειονότητα στη Θράκη σημειώνοντας «η τουρκική μειονότητα και η ρωμέικη μειονότητα είναι στοιχεία του πολιτιστικού πλούτου και η αύξηση γαλήνης των μειονοτήτων θα επηρεάσει τις σχέσεις μας».
Μετά το πέρας της ομιλίας του Τούρκου προέδρου, πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε ακόμη μια μίνι τοποθέτηση προκειμένου να απαντήσει, εμμέσως, για το θέμα της μειονότητας. Ο πρωθυπουργός σημείωσε «για εμάς η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων. Ο προσδιορισμός της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθιερώνεται από τη συνθήκη της Λωζάνης. Διαβεβαιώνω προς αυτή την κατεύθυνση θα δουλεύουμε».
Αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
ΣΥΡΙΖΑ
«Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίζει σταθερά την προώθηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου με πρωταρχικό σκοπό τη μείωση της έντασης, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη συνεργασία σε σειρά τομέων και στο πλαίσιο αυτό αξιολογεί θετικά την σύγκληση του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, σήμερα στην Αθήνα.
Δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε την πολιτική του κ Μητσοτάκη της περιόδου 2021-2023, πατριδοκαπηλίας και εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών για πολιτικά οφέλη.
Πρώτον, αναμένουμε ενημέρωση για τις προβλέψεις της Διακήρυξης περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας ιδιαίτερα όσον αφορά:
Την παράγραφο OP1(α) για την υπαγωγή των διερευνητικών συνομιλιών στο πλαίσιο του Πολιτικού Διαλόγου, που συνεπάγεται de facto αναβάθμισή τους σε πολιτικές διαπραγματεύσεις.
Την παράγραφο OP2 η οποία προβλέπει δέσμευση “αποχής από δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα μπορούσε να απαξιώσει ή να θέσει σε κίνδυνο τη Διακήρυξη ή να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη.” Θα πρέπει να είναι σαφές ότι τίποτα σε αυτήν την παράγραφο δεν επηρεάζει την κυριαρχία της Ελλάδας και το δικαίωμα άμυνας των ελληνικών νησιών και δεν οδηγεί σε απεμπόληση δικαιωμάτων της, όπως προβλέπονται από το δίκαιο της θάλασσας και το διεθνές δίκαιο γενικότερα.
Δεύτερον, μία μόλις μέρα πριν την επίσκεψη του στην Ελλάδα ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι προτεραιότητα για την χώρα του αποτελεί η αγορά F16 από τις ΗΠΑ και Eurofighter από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, ενώ την προηγούμενη περίοδο αναφέρθηκε σταθερά στην σημασία αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Επιβεβαιώνει σαφώς τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ότι, μεταξύ άλλων, για την Τουρκία απώτερος στόχος της εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ελλάδα είναι η αξιοποίησή της στο πλαίσιο των αμερικανοτουρκικών και ευρωτουρκικών σχέσεων για συγκεκριμένα οφέλη.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως έχουμε επανειλημμένως τονίσει καταθέτοντας σχετική πρόταση, είναι απαραίτητη η χάραξη μιας συγκροτημένης στρατηγικής ώστε την αμέσως επόμενη περίοδο να τεθούν αρνητικές και θετικές προϋποθέσεις στην πρόοδο των ευρωτουρκικών σχέσεων και στην πώληση F16 στην Τουρκία από τις ΗΠΑ. Προϋποθέσεις που θα έχουν απώτερο στόχο αποκλειστικά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Τρίτον, σήμερα ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε μπροστά στον κ Μητσοτάκη σε “τουρκική μειονότητα” ενώ στη συνέντευξη τύπου του 2017 μετά την συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα αναφέρθηκε ρητά σε “μουσουλμανική μειονότητα”. Το λιγότερο που θα μπορούσε να είχε κάνει ο κ Μητσοτάκης, θα ήταν να επικαλεστεί αυτήν τη δήλωση του 2017 δείχνοντας στην τουρκική πλευρά ότι το ελληνικό κράτος έχει συνέχεια και μνήμη. Δεν έδωσε όμως μια τέτοια απάντηση. Ξέχασε, βέβαια, τις προεκλογικές του τυμπανοκρουσίες ότι θα έθετε θέμα Θράκης στον Τούρκο Πρόεδρο σε υψηλούς τόνους. Ενώ επιβεβαίωσε ότι για αυτόν και την παράταξή του το θέμα της Θράκης θα είναι πάντα αντικείμενο μικροπολιτικών συμφερόντων και όχι εθνικής πολιτικής».
ΠΑΣΟΚ
«Η ύπαρξη και η επιβεβαίωση ανοικτών διαύλων με την Τουρκία αποτελεί θετικό και αναγκαίο βήμα. Υπό αυτό το πρίσμα και με κριτήριο την ένταξη σε μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική αντιμετωπίζουμε και την υπογραφή Διακήρυξης μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου» αναφέρει σε δήλωσή του ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Δημήτρης Μάντζος.
Όπως σημειώνει, «η ουσία βρίσκεται πάντοτε πίσω από τις φωτογραφίες και τις εθιμοτυπικές δηλώσεις: Στο κείμενο του συμφώνου, στη δεσμευτικότητά του και στο κατά πόσον οι γενικές διατυπώσεις του μπορούν να αφήσουν ενδεχόμενα περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών».
«Άλλωστε», συμπληρώνει, «η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης προϋποθέτει πρόοδο στο πεδίο και όχι μόνο δηλώσεις -όπως αποδεικνύει χαρακτηριστικά η απόπειρα επαναφοράς του κ. Ερντογάν σε «τουρκική» και όχι μουσουλμανική μειονότητα».
«Με αυτές τις παραδοχές, το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής παραμένει προσηλωμένο σε μια πολιτική αρχών έναντι της Τουρκίας, με αμοιβαίο και επαληθεύσιμο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και πλήρη εγκατάλειψη της αναθεωρητικής στρατηγικής της Άγκυρας. Μελετούμε προσεκτικά τα κείμενα των διμερών υπουργικών συμφωνιών και αναμένουμε αναλυτική ενημέρωση τόσο για το σημερινό συμβούλιο όσο και για τα επόμενα βήματα διαλόγου με την Τουρκία», καταλήγει.
ΚΚΕ
«Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να καλλιεργηθεί κλίμα εφησυχασμού περί «ήρεμων νερών», η αλήθεια είναι ότι η αποκαλούμενη «επανεκκίνηση» των ελληνοτουρκικών σχέσεων πραγματοποιείται πάνω στο πολύ επικίνδυνο πλαίσιο που διαμορφώνουν οι ΝΑΤΟϊκοί σχεδιασμοί για οδυνηρές διευθετήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα αν αποτυπώνεται πάντα σε επιθετικές ή ακραίες ρητορικές εκφράσεις. Από αυτήν την άποψη ο λαός επιβάλλεται να ανησυχεί και να επαγρυπνά.
Στην πράξη, με την παρέμβαση των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, επιχειρείται να επιταχυνθεί το “παζάρι” για την προώθηση του λεγόμενου “Οδικού Χάρτη”, με στόχο την ενίσχυση της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και την συνεκμετάλλευση – συνδιαχείριση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο προς όφελος των ενεργειακών και άλλων ομίλων, αλλά με σοβαρούς κινδύνους για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, στο πλαίσιο ενός οδυνηρού συμβιβασμού και του “καζάν – καζάν”, της μοιρασιάς που προβάλλει το τουρκικό κράτος.
Στο παραπάνω πλαίσιο εντάσσονται η Κοινή Διακήρυξη και οι οικονομικές, εμπορικές και άλλες συμφωνίες που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του “Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας”. Υπηρετούν τα συμφέροντα των ελληνικών και των τουρκικών επιχειρηματικών ομίλων και δεν έχουν καμία σχέση με τα συμφέροντα των λαών των δύο χωρών. Ενώ, οι συνομιλίες για το προσφυγικό-μεταναστευτικό πρόβλημα, γίνονται στη βάση της κοινής δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας σε βάρος των ξεριζωμένων από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους.
Άλλωστε, οι τοποθετήσεις της τουρκικής πλευράς και ιδιαίτερα η συνέντευξη Ερντογάν στην εφημερίδα “Καθημερινή” διέψευσε αβάσιμες προσδοκίες, ιδιαίτερα αυτές που καλλιεργήθηκαν για την παραπομπή μόνο του θέματος της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Ενώ, από την άλλη μεριά ερωτηματικά προκαλεί η αναφορά του κ. Μητσοτάκη ότι υπάρχει “μια διαφορά που μπορεί να υπαχθεί σε διεθνή δικαιοδοσία”, αφήνοντας χώρο για ερμηνείες ότι υπάρχουν επιπλέον διαφορές που μπορούν να διευθετηθούν με άλλο τρόπο.
Λογοπαίγνια περί “μισογεμάτου ποτηριού” δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την πραγματικότητα ότι επί της ουσίας δρομολογείται εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση και στο τραπέζι τίθενται οι απαράδεκτες τουρκικές διεκδικήσεις που αφορούν την αποστρατικοποίηση και την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών, την προώθηση του δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”, την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης και τον χαρακτηρισμό της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης ως τουρκικής, εκφράζοντας την ίδια στιγμή επιμονή στην διαιώνιση της κατοχής και την αναβάθμιση του “ψευδοκράτους” στη Βόρεια Κύπρο.
Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι η πολιτική της εμπλοκής στους ευρωατλαντικούς ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, που προωθείται με ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης, όπως και των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, υπηρετεί τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης, βάζοντας σε κίνδυνο κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και τον λαό σε μεγάλες περιπέτειες.
Η ειρήνη, η συνεργασία, η φιλία και η αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς της Ελλάδας και της Τουρκίας δεν περνάει μέσα από τέτοιου είδους «λυκοφιλίες», αλλά μέσα από την κοινή δράση και τον αγώνα ενάντια στα σχέδια των αστικών τάξεων και του ΝΑΤΟ στην περιοχή.
Το ΚΚΕ αντιτίθεται σε κάθε είδους υποχώρηση στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, στην αλλαγή Διεθνών Συνθηκών που καθορίζουν τα σύνορα και εργάζεται για την ανάπτυξη της κοινής πάλης των λαών της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Κύπρου και των άλλων λαών της περιοχής, για τα δικά τους συμφέροντα».