Βρήκε τους ενόχους η κυβέρνηση για το έγκλημα στα Τέμπη – Στον σταθμάρχη της Λάρισας και στους δύο μηχανοδηγούς των αμαξοστοιχιών, «ρίχνει» όλες τις ευθύνες για το δυστύχημα η κυβερνητική πλειοψηφία των μελών της εξεταστικής επιτροπής, ενώ όχι μόνο βγάζει «λάδι» τον Καραμανλή αλλά ξεδιάντροπα τονίζεται στο πόρισμα ότι «τα έκανε όλα σωστά» – Τι αναφέρουν τα πορίσματα των υπόλοιπων κομμάτων.
«Εάν είχαν τηρηθεί απαρέγκλιτα οι κανόνες του Γενικού Κανονισμού Κινήσεως το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί» τονίζει στο πόρισμά της η κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην εξεταστική επιτροπή «για τη διερεύνηση του εγκλήματος των Τεμπών»
«Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από το σύνολο των δεδομένων είναι ότι ο Γενικός Κανονισμός Κινήσεως παραβιάστηκε επτά φορές με αποτέλεσμα να σημειωθεί το τραγικό δυστύχημα» επισημαίνουν οι βουλευτές της ΝΔ στο πόρισμά τους που κατέθεσαν σήμερα στην εξεταστική επιτροπή.
«Όπως επιβεβαιώθηκε από όλους τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιων της Επιτροπής, εάν είχαν τηρηθεί απαρέγκλιτα οι κανόνες του Γενικού Κανονισμού Κινήσεως το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί. Στο πόρισμα τονίζεται ρητά ότι δεν υπήρξε η παραμικρή προσπάθεια συγκάλυψης ενώ οι επιχειρησιακές παρεμβάσεις στο χώρο της μοιραίας σύγκρουσης έγιναν με απόφαση των αρμόδιων επιχειρησιακών συλλογικών οργάνων με γνώμονα την ανάγκη μετακίνησης των κατεστραμμένων συρμών. Για το θέμα διεξάγεται παράλληλα έρευνα της Δικαιοσύνης για τις επεμβάσεις των φορέων» αναφέρει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Αναλυτικά τα συμπεράσματα για τις παραβιάσεις των κανόνων, τη λειτουργία των αυτοματοποιημένων συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας και την εκτέλεση των συμβάσεων για σιδηροδρομικά έργα είναι τα ακόλουθα:
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
1. Ο Γενικός Κανονισμός Κινήσεως παραβιάστηκε 7 φορές, με αποτέλεσμα το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών:
i. ο σταθμάρχης Λάρισας ΔΕΝ χρησιμοποίησε τον απολύτως λειτουργικό πίνακα τηλεχειρισμού για να κάνει αυτόματη χάραξη διαδρομής, αλλά έβαλε τη μοιραία αμαξοστοιχία ανάποδα στη γραμμή καθόδου
ii. ο σταθμάρχης Λάρισας ΔΕΝ παρακολουθούσε τον πίνακα τηλεχειρισμού, όπου ήταν συνεχώς ευκρινής η εσφαλμένη αλλαγή τροχιάς
iii. ο σταθμάρχης Λάρισας ΔΕΝ ενημέρωσε τον μηχανοδηγό με την παράδοση σε αυτόν του εντύπου 1001, το οποίο απαιτείται σε κάθε περίπτωση ανωμαλίας ή κινδύνου στην γραμμή
iv. οι μηχανοδηγοί της μοιραίας αμαξοστοιχίας IC62 εισήλθαν σε γραμμή καθόδου ΧΩΡΙΣ έντυπο 1001
v. οι μηχανοδηγοί ΔΕΝ ακινητοποίησαν το τρένο ως όφειλαν
vi. οι μηχανοδηγοί ΔΕΝ επικοινώνησαν με τον σταθμάρχη Λάρισας για να διευκρινίσουν ότι η αμαξοστοιχία έχει μπει ανάποδα στη γραμμή καθόδου
vii. οι μηχανοδηγοί ΔΕΝ έκαναν αναγγελία αναφορικά με τη θέση της αμαξοστοιχίας καθώς περνούσαν από τους ενδιάμεσους σταθμούς
Όπως επιβεβαιώθηκε από όλους τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον της Επιτροπής, εάν είχαν τηρηθεί απαρέγκλιτα οι κανόνες του Γενικού Κανονισμού Κινήσεως (ΓΚΚ) από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί. Μάλιστα, έστω μία από αυτές τις παραβιάσεις του ΓΚΚ αν δεν είχε συμβεί, θα μπορούσε να αποσοβήσει το δυστύχημα.
Σημειωτέον ότι ο ΓΚΚ του ΟΣΕ, ο οποίος εφόσον τηρείται πιστά εγγυάται την ασφαλή κυκλοφορία στο σιδηροδρομικό δίκτυο, είναι νομικά δεσμευτικός και χαρακτηρίστηκε από ειδικούς που κατέθεσαν στην Επιτροπή ως «ο ΚΟΚ του σιδηροδρόμου», «οι 10 Εντολές του Μωυσή», ακόμα και «Ευαγγέλιο» για το σιδηρόδρομο.
2. Τα αυτοματοποιημένα συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας -που σήμερα χρησιμοποιούνται σε μικρό μέρος του ευρωπαϊκού δικτύου- αναβαθμίζουν την ασφάλεια αλλά δεν εκμηδενίζουν τον κίνδυνο.
Τα συστήματα αυτά (σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, ETCS, GSMR) συμβάλουν στην ασφαλέστερη λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου. Βέβαια δεν εκμηδενίζουν τον κίνδυνο, άλλωστε οι χειριστές τους είναι άνθρωποι. Όλα μαζί, συνδυαστικά, όπως προβλέπεται από το ERTMS, δηλαδή το ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης της κυκλοφορίας των τραίνων, προσεγγίζουν πολύ μεγάλο βαθμό ασφάλειας και αποφυγής ατυχημάτων, εφόσον ταυτόχρονα τηρείται πιστά ο Γενικός Κανονισμός Κίνησης.
Η εφαρμογή του ERTMS θα είναι υποχρεωτική στις ευρωπαϊκές χώρες από το 2030. Μικρό ποσοστό των σιδηροδρομικών συστημάτων στις χώρες της ΕΕ εφαρμόζουν σήμερα στο σύνολο του το ERTMS. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ETCS, το πιο αποτελεσματικό σύστημα, που παρέχει τη δυνατότητα αυτόματης ακινητοποίησης του τραίνου, είναι σε λειτουργία μόνο στο 14% των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων.
Επομένως, με βάση το ισχύον ευρωπαϊκό και εθνικό νομοθετικό πλαίσιο, η λειτουργία του σιδηροδρόμου χωρίς τα προαναφερόμενα συστήματα θεωρείται επιτρεπτή και ασφαλής, εφόσον τηρείται ο ΓΚΚ, όπως κατέθεσε το σύνολο σχεδόν των μαρτύρων που εξετάστηκαν.
3. Η εκτέλεση των συμβάσεων για την εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο υπήρξε για μεγάλη χρονική περίοδο προβληματική.
Από το 1985 έως το 2001 εγκαταστάθηκαν συστήματα που δεν τέθηκαν ποτέ ενιαία σε λειτουργία, η ανάταξή τους προβλέφθηκε με τη Σύμβαση 717 το 2014, ενώ άλλα συστήματα προβλέφθηκαν με συμβάσεις του 2006 και του 2007, που η ολοκλήρωσή τους καθυστέρησε.
4. Η διάσπαση του ΟΣΕ το 1996 με τη δημιουργία των θυγατρικών του εταιρειών ΕΡΓΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ, συνέτεινε στην προβληματικότητα εκτέλεσης των σιδηροδρομικών έργων.
Το πρόβλημα επιτάθηκε με την «πώληση» το 2017 της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με δυσμενέστατους για το Ελληνικό Δημόσιο όρους, στον κρατικό ιταλικό σιδηρόδρομο και στη συνέχεια με την πώληση το 2018 της ΕΕΣΣΤΥ στην ιδιωτική πλέον ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με εξίσου δυσμενείς όρους.
5. Η υλοποίηση των συμβάσεων για τα αυτοματοποιημένα συστήματα επισπεύστηκε σημαντικά επί Υπουργίας Καραμανλή, ενώ ειδικά το έργο της 717 θα είχε καθυστερήσει κατά πολύ ακόμα, αν δεν είχε δοθεί παράταση αλλά είχε διαλυθεί και επαναπροκηρυχθεί.
Η σύμβαση 717/2014, για τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, ενώ έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως το 2016, είχε υλοποιηθεί μόνο σε ποσοστό 18%. Δόθηκε παράταση με αναγνώριση της αποκλειστικής υπαιτιότητας της ΕΡΓΟΣΕ για τις καθυστερήσεις και στη συνέχεια, έως το 2019 χορηγήθηκαν άλλες 5 παρατάσεις με συνυπευθυνότητα του Ελληνικού Δημοσίου.
Μετά τον Ιούλιο του 2019 έγινε σημαντική προσπάθεια να επιλυθούν τα χρονίζοντα προβλήματα, με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση της 717 το Σεπτέμβριο 2023, παρά τα προβλήματα λόγω της πανδημίας COVID, της παγκόσμιας κρίσης και των καθυστερήσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Σχετικά με τη χορήγηση της 7ης παράτασης της Σύμβασης 717, μετά την αποδοχή σχετικής ένστασης από τον τότε Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή, θεωρείται απολύτως βέβαιο από την Επιτροπή ότι αν η παράταση αυτή δεν είχε δοθεί και η εργολαβία είχε διαλυθεί, το έργο της σύμβασης 717 δεν θα είχε ολοκληρωθεί ακόμη έως σήμερα.
Οι υπόλοιπες χρονίζουσες συμβάσεις για τα αυτοματοποιημένα συστήματα -που εκκρεμούσαν υπό πολλές Κυβερνήσεις- προχώρησαν αποφασιστικά την τελευταία 4ετία με αποτέλεσμα σήμερα να έχουν όλες ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος τους. Συγκεκριμένα το GSMR παραδόθηκε τελικά το 2021 και το ETCS τον Δεκέμβριο του 2023. Εκκρεμεί το GSMR και το ETCS επί των συρμών, όπου απαιτούνται ενέργειες της Hellenic Train, της ΓΑΙΑΟΣΕ και της ΡΑΣ.
Όλες οι αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας ελήφθησαν με την τήρηση των προβλεπομένων διαδικασιών με εισηγήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών και με κριτήριο το δημόσιο συμφέρον.
6. Οι μηχανισμοί ελέγχου ασφαλείας των σιδηροδρομικών μεταφορών πρέπει να ενισχυθούν. Η ΡΑΣ αποτελεί τον πυλώνα ασφάλειας τόσο κατά την κοινοτική όσο και την εθνική νομοθεσία στα ζητήματα ασφάλειας του σιδηροδρόμου. Εφόσον είχε διαπιστώσει πολύ σοβαρά κενά ή ελλείψεις μπορούσε να προχωρήσει ακόμη και σε αναστολή της λειτουργίας του σιδηροδρόμου.
Επιπλέον, η Hellenic Train, εφόσον δεν διεκδικούσε απλώς υψηλότερες αποζημιώσεις αλλά είχε πράγματι διαπιστώσει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας λόγω της κατάστασης της υποδομής και μη ολοκλήρωσης των συστημάτων, θα έπρεπε να είχε προχωρήσει σε άμεση αναστολή δρομολογίων.
Σε σχέση δε με τους Εθνικούς Κανόνες Ασφαλείας η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η χώρα διαθέτει κανόνες εν ισχύ στον τομέα της ασφάλειας, με σημαντικότερο το Γενικό Κανονισμό Κίνησης, δηλαδή τον κανονισμό που παραβιάστηκε τη νύχτα του μοιραίου δυστυχήματος.
Σχετικά με τους Εθνικούς Κανόνες Ασφαλείας η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η χωρα διαθέτει κανόνες εν ισχύ στον τομέα της ασφάλειας, με σημαντικότερο το Γενικό Κανονισμό Κίνησης, δηλαδή τον κανονισμό που παραβιάστηκε τη νύχτα του μοιραίου δυστυχήματος.
7. Ο ΟΣΕ πρέπει να ενισχυθεί, τόσο χρηματοδοτικά όσο και με ανθρώπινο δυναμικό.
Ο ΟΣΕ έχει υπάρξει εδώ και πολλά χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους «ασθενείς» του Ελληνικού Δημοσίου. Οι δε μνημονιακές πολιτικές από το 2010 και μετά τον αποδυνάμωσαν, αφού έχασε πάνω από τους μισούς του εργαζομένους. Τα μέτρα που ελήφθησαν από το 2019 και μετά για αύξηση της χρηματοδότησης και των εργαζομένων πρέπει να συνεχιστούν με μεγαλύτερη ένταση.
8. Τα αίτια του δυστυχήματος πρέπει να διερευνηθούν ψύχραιμα, μακριά από πολιτική εκμετάλλευση, για να αποδοθεί δικαιοσύνη, όπως επιθυμεί η ελληνική κοινωνία.
Οι ευθύνες όλων των άμεσα εμπλεκομένων στο τραγικό δυστύχημα, καθώς και των προσώπων που κατείχαν υπεύθυνες θέσεις στους αρμόδιους οργανισμούς και εταιρείες, ελέγχονται ήδη από την τακτική δικαιοσύνη. Η ανάλυση από την Επιτροπή δεν ανέδειξε πράξεις ή παραλείψεις πολιτικών προσώπων που να συνδέονται με το δυστύχημα. Η πολιτική ευθύνη, αντικειμενικά αναλήφθηκε από τον τότε Υπουργό Κ. Καραμανλή με την άμεση παραίτησή του την ημέρα του τραγικού δυστυχήματος, πράξη που εκτός των άλλων διευκόλυνε τον έλεγχο της υπόθεσης.
9. Δεν υπήρξε προσπάθεια συγκάλυψης με παρεμβάσεις στον χώρο της μοιραίας σύγκρουσης.
Οι επιχειρησιακές παρεμβάσεις στο χώρο έγιναν με απόφαση των αρμοδίων επιχειρησιακών συλλογικών οργάνων με γνώμονα την ανάγκη μετακίνησης των κατεστραμμένων συρμών με βαρέως τύπου μηχανήματα, τα οποία έπρεπε να επιχειρούν σε ασφαλές και σταθερό έδαφος. Πάντως, διεξάγεται και έρευνα της δικαιοσύνης για τις επεμβάσεις των αρμοδίων οργάνων.
ΣΥΡΙΖΑ
Καταπέλτης για τον Κώστα Καραμανλή αποτελεί το πόρισμα του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ σχετικά με την Εξεταστική για τα Τέμπη, καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση ζητά τη διερεύνηση του πρώην υπουργού Υποδομών και Μεταφορών για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο κατά συρροή και σωματικές βλάβες κατά συρροή, παράβασης καθήκοντος και διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών.
Στο πόρισμα του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ εντοπίζονται ποινικές ευθύνες και για τον Χρήστο Τριαντόπουλο αναφορικά με το μπάζωμα του τόπου της τραγωδίας, καθώς εντοπίζονται ενδείξεις τέλεσης παράβασης καθήκοντος και αλλοίωση τόπου δυστυχήματος.
Η αξιωματική αντιπολίτευση ζητά επίσης τη διερεύνηση των Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Χρήστου Σπίρτζη και Κώστα Καραμανλή για τη μη υλοποίηση της σύμβασης 717. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ζητά η Επιτροπή να ψηφίσει ομόφωνη ερμηνευτική δήλωση, η οποία θα επισημαίνει ότι η «παράλειψη εκτέλεσης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας» δεν συμπεριλαμβάνεται στο πλαίσιο άσκησης των υπουργικών καθηκόντων, γεγονός που δεν θα ενεργοποιήσει τις διαδικασίες που προβλέπονται στο άρθρο 86 του Συντάγματος, οδηγώντας τον πρώην υπουργό Μεταφορών στη Δικαιοσύνη με απλή άρση ασυλίας. Κάτι που ζητά και το ψήφισμα της Μαρίας Καρυστιανού με τις σχεδόν 1,5 εκατομμύριο υπογραφές.
ΚΚΕ
Το ΚΚΕ έχει καταθέσει ήδη το δικό του πόρισμα, καθώς την Παρασκευή (8/3) με επικεφαλής τον ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, αντιπροσωπεία του κόμματος, επέδωσε στη Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, το πόρισμα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ για τα Τέμπη.
Κατά την έξοδο της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ από την Εισαγγελία, ο κ. Κουτσούμπας δήλωσε: «Μόλις καταθέσαμε στην κυρία εισαγγελέα του Αρείου Πάγου το Πόρισμα του ΚΚΕ που προέκυψε από την εξεταστική επιτροπή και τις διαδικασίες της στη Βουλή των Ελλήνων για την Τραγωδία των Τεμπών. Κι αυτό γιατί εκτός από την κατάθεση που κάναμε έτσι και αλλιώς στη Βουλή σήμερα το πρωί, θεωρούμε ότι υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις, ότι υπάρχουν και νέα στοιχεία σε αυτό το πόρισμα καταγεγραμμένα, τα οποία αποδεικνύουν εκτός από πολιτικές, ποινικές κυρίως ευθύνες υπουργών της σημερινής κυβέρνησης, προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά και άλλων προσώπων τα οποία πρέπει να διερευνηθούν».
Κι έκλεισε ο ίδιος τη δήλωσή του λέγοντας, «Κι αυτά τα στοιχεία αφορούν και το πώς φτάσαμε στη μέρα της Τραγωδίας των Τεμπών να γίνει αυτή η σύγκρουση των δύο τρένων που στοίχισε τη ζωή σε 57 αθώες ψυχές, αλλά και η έκρηξη και η απόπειρα σε συνέχεια της συγκάλυψης. Όλα αυτά τα καταθέσαμε και περιμένουμε από εκεί και πέρα την εξέλιξη του ζητήματος».
ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Την περαιτέρω διερεύνηση του εγκλήματος των Τεμπών, με τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής της Βουλής για τη διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων που έχει τελέσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του ο πρώην Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Καραμανλής, προτείνει στο πόρισμά της στην εξεταστική επιτροπή για τα Τέμπη, η βουλευτής της Νέας Αριστεράς, Πέτη Πέρκα.
Σε δήλωσή της, η κα Πέρκα σημείωσε ότι «δεν αρνηθήκαμε το κοινό πόρισμα. Αντιθέτως δηλώσαμε ότι είμαστε θετικοί σε κοινό πόρισμα των Κοινοβουλευτικών Ομάδων (Κ.Ο.) πλην ακροδεξιάς. Κοινό πόρισμα όμως σημαίνει συζήτηση, συνεννόηση και διαβούλευση. Δεν είναι δυνατόν να μας έρχεται τελευταία στιγμή για συνυπογραφή ένα πόρισμα που μάλιστα ουδεμία σχέση έχει με όσα συζητήθηκαν-κατατέθηκαν στην εξεταστική επιτροπή και το οποίο προφανώς εκπονήθηκε σε κάποιο δικηγορικό γραφείο. Στην πραγματικότητα ακόμα δεν ξέρουμε πώς τελικά διαμορφώνεται αυτό το πόρισμα αφού σύμφωνα με πληροφορίες ακόμα δεν έχουμε δει την τελική του μορφή».
Όπως σημείωσε, «επειδή ακριβώς το έγκλημα των Τεμπών και η δικαίωση των θυμάτων είναι πολύ πάνω από τη μικροπολιτική καταθέτουμε το δικό μας πόρισμα το οποίο είναι προϊόν όλων αυτών που επί τρεις περίπου μήνες καταθέσαμε στην εξεταστική και κανένα σοβαρό επιχείρημα δεν αντιτάχθηκε, όλων αυτών που παραδέχθηκαν οι μάρτυρες και η αντίκρουση με στοιχεία όλων των ψεμάτων που εκτόξευσαν κάποιοι μάρτυρες προεξάρχοντος του κ. Καραμανλή. Ας αφήσουν λοιπόν τα κροκοδείλια δάκρυα οι συνάδελφοι του ΣΥΡΙΖΑ γιατί ο πατερναλισμός τους μόνο καλό δεν κάνει στην υπόθεση. Ελπίζουμε η δικαιοσύνη να αξιοποιήσει τα στοιχεία που παραθέτουμε και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία επιτέλους να σώσει ότι μπορεί να σωθεί από την αξιοπιστία της και να συμφωνήσει σε προανακριτική επιτροπή για τη διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων που έχει τελέσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του ο πρώην Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Καραμανλής. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι κάναμε ότι καλύτερο μπορούσαμε και θα συνεχίσουμε τον αγώνα ώστε να μην καταφέρει η ΝΔ να συγκαλύψει το έγκλημα», ανέφερε η κα Πέρκα.
Στα συμπεράσματα του πορίσματος της βουλευτού της Νέας Αριστεράς, Π. Πέρκα περιλαμβάνονται τα εξής:
1.Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για πολλές δεκαετίες ο σιδηρόδρομος δεν ήταν στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων. Οι αναφορές μας στους πόρους που δόθηκαν τη δεκαετία 1990-2000 από το 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το Ταμείο Συνοχής, το ΕΣΠΑ κτλ και στο ότι παρ’ όλα αυτά η χώρα παρέμεινε με μονή σιδηροδρομική γραμμή, με χειροκίνητα συστήματα και με ασυντήρητο δίκτυο, επιβεβαιώθηκαν από τις καταθέσεις των μαρτύρων της περιόδου εκείνης. Όπως επίσης και η λίστα πλειάδας έργων που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ΄90 πρόχειρα, για να ολοκληρωθούν, αν ολοκληρώθηκαν, σχεδόν 20 χρόνια αργότερα (ως ανωτέρω αναλύθηκε, σελ. 14).
2.Η κατασπατάληση πόρων σε συνδυασμό με την χωρίς σχεδιασμό πολυδιάσπαση των σιδηροδρομικών εταιριών, άφησαν το σιδηροδρομικό δίκτυο σε τραγική κατάσταση.
3.Αξίζει να σημειώσουμε την απαράδεκτη προχειρότητα (;), με την οποία το ελληνικό δημόσιο υπέγραφε συμβάσεις που όχι μόνο δεν προάσπιζαν το δημόσιο συμφέρον, αλλά προκαλούν ερωτήματα συνετής διοίκησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σύμβαση 10005 του ETCS που υπογράφηκε το 2007, ενώ η προαπαιτούμενη 717 το 2014, με όλες τις αστοχίες που εντόπισαν η Ε.Δ.ΕΛ., το Ελεγκτικό Συνέδριο και όλοι όσοι ασχολήθηκαν με τον έλεγχο της συγκεκριμένης σύμβασης.
4.Ευθύνη έχουν και οι κατασκευαστικές εταιρίες, που πολλές φορές έθεταν τους όρους των συμβάσεων και δεν τηρούσαν τις υποχρεώσεις τους. Στην περίπτωση της σύμβασης 717 υπήρξε σοβαρό πρόβλημα στην Κοινοπραξία, με την άρνηση συνυπογραφής των μελετών από την δανειοπάροχο εταιρία ALSTOM FERROVIΑRΙA, το οποίο εντόπισε η Ε.Δ.ΕΛ.
5.Από το 2019 εντοπίζεται δραματική κατάρρευση του σιδηρόδρομου, με αποκορύφωμα εν έτει 2023 να συγκρούονται μετωπικά τραίνα που κινούνται σε διπλή γραμμή. Αυτό καταγράφεται και από τις απορροφήσεις της ΕΡΓΟΣΕ, που αυτή την περίοδο κινούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα – για παράδειγμα το 2020 σημείωσε ιστορικό χαμηλό, με 45 εκ. ευρώ. Την περίοδο 2015-2018 η συνολική απορρόφηση ήταν περίπου 1 δισ. ευρώ ενώ την περίοδο 2019-2023 250 εκ. ευρώ.
6.Τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια, η κυβέρνηση της ΝΔ είχε δεκάδες προειδοποιήσεις σε ό,τι αφορά τα ζητήματα ασφαλείας του σιδηροδρομικού δικτύου και τη γενικότερη κατάρρευση του σιδηροδρόμου.
7.Με ευθύνη της κυβέρνησης ΝΔ, εγκαταλείφθηκαν σταδιακά όλες οι δικλείδες ασφαλείας που θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει το τραγικό δυστύχημα: η τηλεδιοίκηση στη Λάρισα, που εκτός από οπτικό έλεγχο της γραμμής στην περιοχή, όταν λειτουργούσε, υπήρχε πάντα και δεύτερος σταθμάρχης. Το δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου στην Καρόλου, το σύστημα ραδιοεπικοινωνίας GSM-R και φυσικά, η διαρκώς επιδεινώμενη κατάσταση στον ΟΣΕ, με αποκορύφωμα, την «προδήλως παράνομη» μετάταξη του μοιραίου σταθμάρχη (ως ανωτέρω αναλύθηκε, σελ. 16-18).
8.Παρά το γεγονός ότι η 717 είναι μια ιδιαίτερα προβληματική σύμβαση, το διάστημα 2015-2019 προχωρούσε, ενώ έγιναν προσπάθειες από την ΕΡΓΟΣΕ για να ολοκληρωθούν τα έργα και να μην πληρώσει το δημόσιο αποζημιώσεις στους εργολάβους, κάτι που θα γινόταν αν κατήγγειλε τη σύμβαση. Για να αναλάβει τελικά η κυβέρνηση της ΝΔ και να ‘βαλτώσει’ η εξέλιξη της σύμβασης. Τα ποσοστά προόδου μιλούν από μόνα τους, 72% το Μάιο 2019, 77% το Φεβρουάριο 2023.
9.Από την κυβέρνηση της ΝΔ, κι ενώ το ποσοστό προόδου της 717 ήταν 74%, έπειτα από διαδοχικές συσκέψεις στο Υπουργείο το διάστημα Ιανουάριος-Φεβρουάριος του 2020, με την παρουσία του Γ. Γ. Μεταφορών, Ν. Σταθόπουλου, της ΕΡΓΟΣΕ και του αναδόχου, το Μάρτιο 2020 αποφασίζεται να προχωρήσει η Συμπληρωματική Σύμβαση με βάση μια νέα τεχνική πρόταση του αναδόχου. Η εν λόγω πρόταση περιλάμβανε όμως αποξήλωση εξοπλισμού που λειτουργούσε καλά και είχε πληρωθεί με κονδύλια της ΕΕ, όπως αναφέρει στην επιστολή παραίτησής του το 2022 ο Πρόεδρος της Επιτροπής ETCS, Χ. Κατσιούλης.
10.Το σχέδιο της Συμπληρωματικής Σύμβασης επανακατατέθηκε το 2020 για έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο απάντησε με την αμφιλεγόμενη φράση «απαραδέκτως επανυποβάλλεται …», μη έχοντας προφανώς πλήρη γνώση των νέων δεδομένων. Εκτός των άλλων, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν πληροφορήθηκε ότι η ΕΡΓΟΣΕ θα ξήλωνε υφιστάμενο εξοπλισμό, γεγονός που αν και δεν θα επηρέαζε την οικονομική ισορροπία της Σύμβασης, θα είχε σίγουρα συνέπειες στη χρονική της εξέλιξη.
11.Η υπογραφή της Σ.Σ. καθυστερεί σχεδόν 2 χρόνια, με ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ, αφού, μεταξύ άλλων, η εταιρία έχει περιέργως προσλάβει πραγματογνώμονα του ΤΕΕ να ελέγξει σε ό,τι αφορά τα συστήματα, την κορυφαία εταιρία Alstom – Ferroviaria στον κόσμο στον τομέα αυτό. Με την ολοκλήρωση της πραγματογνωμοσύνης έπειτα από 12 μήνες (!), ο πραγματογνώμονας, κ. Βαλαβάνης, προσλαμβάνεται ως σύμβουλος του Διευθύνοντος Συμβούλου της ΕΡΓΟΣΕ.
12.Παράλληλα, τον Ιανουάριο του 2021, με απόφαση Κ. Καραμανλή, η κοινοπραξία λαμβάνει 2.8 εκ. ευρώ για θετικές ζημιές (συν 500 εκ. ευρώ από την ΕΡΓΟΣΕ) κι ενώ βρίσκεται υπό καθεστώς Ειδικής Πρόσκλησης, δηλαδή ένα βήμα πριν την έκπτωση! Την αποζημίωση υπογράφει ο Γ. Γ. Υποδομών, αντί του αρμοδίου Γ. Γ. Μεταφορών, ο οποίος παραιτείται την ίδια περίοδο, ενώ πλανάται το ερώτημα αν η παραίτησή του έχει σχέση με την εν λόγω πρωτοφανή αποζημίωση. (ως ανωτέρω αναλύθηκε, σελ. 21-24).
13.Από τις παραπάνω ‘περίεργες’ συμπτώσεις, εκτός από το ερώτημα του λόγου παραίτησης του Ν. Σταθόπουλου, τίθεται και το εξής: αν υπήρξε αφανής διαπραγμάτευση, με την ανάμειξη ΕΡΓΟΣΕ και Υπουργείου, ώστε να βρεθούν λύσεις στα εσωτερικά προβλήματα της Κοινοπραξίας και να προχωρήσουν έπειτα από διαδοχικές καθυστερήσεις τα έργα, με την αποζημίωση να αποτελεί μέρος της όποιας συμφωνίας επετεύχθη (ως ανωτέρω αναλύθηκε, σελ. 21-24).
14.Σκοτεινό σημείο παραμένει η αιτία της μεγάλης πυρκαγιάς που προκλήθηκε κατά τη σύγκρουση, ενώ τα ευρήματα των εμπειρογνωμόνων συνηγορούν για ΄περίεργο΄ φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Αδιευκρίνιστο παραμένει το ποιος έδωσε την εντολή για ‘μπάζωμα’ του χώρου, με αποτέλεσμα να χαθούν πολύτιμα στοιχεία (ως ανωτέρω αναλύθηκε, σελ. 30-31).
15.Σε ό,τι αφορά τα παραπάνω ερωτήματα, αλλά και άλλα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων της Εξεταστικής Επιτροπής, δε δόθηκαν απαντήσεις, αφού η συγκάλυψη, η σύγχυση και ο αποπροσανατολισμός, ήταν εξαρχής η πρόθεση της κυβερνητικής πλειοψηφίας.
«Εξ όλων των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη ότι μετά την 20/2/2024, ότε και αποφασίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία η μη διεύρυνση του καταλόγου των μαρτύρων – σε πλήρη αντίθεση με όσα μέχρι και εκείνη τη στιγμή διαβεβαίωνε, γεγονός που μας ανάγκασε να αποχωρήσουμε από την Εξεταστική Επιτροπή – και εν τοις πράγμασι ολοκληρώθηκαν πρόωρα οι εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής, εστάλη η ποινική δικογραφία από την Εισαγγελία Εφετών της Λάρισας, είναι αναμφισβήτητο ότι έχουν προκύψει νέα πραγματικά περιστατικά» αναφέρει στο πόρισμά της η κα Πέρκα, ως μέλος της εξεταστικής επιτροπής για «τη διερεύνηση του εγκλήματος των Τεμπών».