Απόφαση – πιλότο για το σκάνδαλο των υποκλοπών στην Ελλάδα εξέδωσε νωρίτερα την Τρίτη (28/5) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Όπως ανέδειξε το NEWS24/7 το Πρώτο Τμήμα του δικαστηρίου στο Στρασβούργο είχε εξετάσει την προσφυγή πολιτών της Πολωνίας, οι οποίοι κατήγγειλαν ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας τους παρακολουθούσαν συστηματικά τις επικοινωνίες τους, εξαιτίας της έντονης κριτικής που ασκούσαν στην κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα το ΕΔΔΑ έκρινε σήμερα ότι οι νόμοι της Πολωνίας για την παρακολούθηση προσώπων παραβιάζουν το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή σύμφωνα με τη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η υπόθεση έφτασε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο έπειτα από καταγγελία που στόχευε τους νόμους του 2016 που επιτρέπουν στις αρχές να παρακολουθούν και να διατηρούν τηλεπικοινωνιακά, ταχυδρομικά και ψηφιακά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων SMS και email, σύμφωνα με την αντιτρομοκρατική νομοθεσία.
Σε μια υπόθεση που έφεραν στη δικαιοσύνη αρκετοί Πολωνοί δικηγόροι και ακτιβιστές, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι νόμοι που επιτρέπουν τη μυστική παρακολούθηση και τη διατήρηση δεδομένων από τις πολωνικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν διαθέτουν επαρκείς εγγυήσεις κατά της κατάχρησης.
Οι ενάγοντες, λαμβάνοντας υπόψη τους επαγγελματικούς και δημόσιους ρόλους τους, πίστευαν ότι ήταν πιθανό να υπόκεινται σε επιτήρηση. Υποστήριξαν ότι οι νόμοι επέτρεπαν στις αρχές να παρακολουθούν τις επικοινωνίες τους και να συλλέγουν δεδομένα εν αγνοία τους, χωρίς να απαιτείται ενημέρωση τους ακόμη και μετά τη λήξη της παρακολούθησης, παραβιάζοντας τα συνταγματικά τους δικαιώματα και εμποδίζοντάς τους να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.
Η απόφαση του ΕΔΔΑ
Το ΕΔΔΑ είπε: «Υπήρξαν τρεις παραβιάσεις του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και αλληλογραφίας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σχετικά με τις καταγγελίες σχετικά για το καθεστώς επιχειρησιακού ελέγχου, τη διατήρηση δεδομένων επικοινωνιών για πιθανή χρήση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και το καθεστώς μυστικής επιτήρησης βάσει του νόμου κατά της τρομοκρατίας».
Το δικαστήριο έκρινε ότι η πολωνική νομοθεσία καθιέρωσε ένα σύστημα παρακολούθησης όπου θα μπορούσαν να υποκλέψουν τα δεδομένα κάθε χρήστη τηλεφώνου ή Διαδικτύου χωρίς να ενημερωθεί.
Πρόσθεσε ότι η απαίτηση για τους παρόχους τηλεπικοινωνιών να διατηρούν δεδομένα επικοινωνίας αποτελούσε σοβαρή παραβίαση στα δικαιώματα ιδιωτικού απορρήτου και η έλλειψη ελάχιστων διασφαλίσεων έναντι πιθανής κατάχρησης κατέστησε τις πρακτικές παρακολούθησης ασυμβίβαστες με τη σύμβαση.
Τι σημαίνει αυτό για τις υποκλοπές στην Ελλάδα
«Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κομματιάζει την πολωνική νομοθεσία που χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για τη χρήση #spyware εναντίον επικριτών της κυβέρνησης (και εκθέτοντας την Κομισιόν για αδράνεια: «οι εθνικές αρχές θα αντιμετωπίσουν την κατάχρηση του spyware»)», σχολίασε στο X η Ολλανδή ευρωβουλευτής Σόφι ιν’τ Βελντ που πρωτοστάτησε στις πιέσεις για έρευνα του σκανδάλου των υποκλοπών στην Ελλάδα, ως εισηγήτρια της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου PEGA.
Στο ΕΔΔΑ έχουν προσφύγει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Νίκος Ανδρουλάκης και ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης, προκειμένου να ενημερωθούν για τους λόγους παρακολούθησής τους, αφού η ελληνική κυβέρνηση έκανε το παν για να αποφύγει να λογοδοτήσει, μέχρι και αλλάζοντας συνθέσεις Ανεξάρτητων Αρχών με κουτσουρεμένη πλειοψηφία.
Μέχρι και τώρα άλλωστε η ΕΥΠ αρνείται να εξηγήσει στην ΑΔΑΕ τους λόγους παρακολούθησης του κ. Ανδρουλάκη, αρνούμενη να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΣτΕ.
Ο Θανάσης Κουκάκης προσέφυγε στο ΕΔΔΑ τον Ιούλιο του 2022 και ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η ελληνική νομοθεσία που διέπει την άρση απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας (μυστικές παρακολουθήσεις) παραβιάζει το άρθρο 8 της Σύμβασης και συγκεκριμένα το δικαίωμα του κάθε πολίτη στην ιδιωτική του ζωή.
Σύμφωνα με το News247, στην ακροαματική διαδικασία στο Στρασβούργο για την υπόθεση της Πολωνίας είχε αγορεύσει ο Έλληνας ποινικολόγος Αλέξης Αναγνωστάκης, εκπροσωπώντας την Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων.
Ο κ. Αναγνωστάκης με σημερινό του σχόλιο εκτιμά πως η υπόθεση διαθέτει πολλές και έντονες ομοιότητες με την ελληνική υπόθεση των παρακολουθήσεων. «Κοινό σημείο αποτελεί η αδιαφάνεια της δράσης των μυστικών και άλλων υπηρεσιών και η άρνηση πληροφόρησης επί των λόγων παρακολούθησης. Η γενική επίκληση του “απορρήτου εθνικής ασφαλείας” πλέον δεν αρκεί προς τούτο» σημειώνει ο Έλληνας ποινικολόγος.