Απορούν μερικοί όπως ο Πάνος Ρήγας πώς είναι δυνατόν να εμφανίζεται ο όρος alt-right όταν μιλάμε για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ.
1. Ο όρος alt-right εμφανίστηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 2010, και είναι online κυρίως φαινόμενο, το οποίο πήρε σάρκα και οστά και κατέληξε στους δρόμους, με πιο χαρακτηριστική τη μάζωξη ακροδεξιών και Ναζί στο Charlottesville της Βιρτζίνια το 2017, κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ.
2. Η ανάπτυξη αυτού του όρου είχε να κάνει με κινήματα που αναφέρονταν στη λευκή υπεροχή. Εξάλλου το 2010, κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα (πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος) εμφανίστηκε το webzine Alternative Right, το οποίο αποτέλεσε και αυτό που έδωσε τον όρο στο χώρο αυτόν.
3. Ο χώρος της alt-right περιέχει από απλούς οπαδούς της λευκής υπεροχής, μέχρι καθαρά ναζιστικά μορφώματα, όπως αυτό που ονομάζεται «1488». (1488= ένας συνδυασμός δύο διαφορετικών συνθημάτων. Πρώτα το 14 αναφέρεται στο σύνθημα με το όνομα «14 Words», δηλαδή «We must secure the existence of our people and a future for white children». Το 88 αναφέρεται στο όγδοο γράμμα του λατινικού αλφαβήτου, δηλαδή το Η, και άρα 88=ΗΗ, δηλαδή Heil Hitler)
4. Η alt-right αναπτύχθηκε πάρα πολύ κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ. Ο Τραμπ χρησιμοποίησε πολλά από τα ιδεολογήματα της alt-right, κυρίως αυτά που είχαν να κάνουν με τη λευκή υπεροχή. Από την άλλη μεριά απέφυγε να καταδικάσει την ανάπτυξη των φασιστικών και ναζιστικών ομάδων, με διάφορα προσχήματα, όπως στο Charlottesville, που προσπάθησε να εξισώσει τους φασίστες με τις ομάδες αντιφασιστών που έκαναν αντισυγκέντρωση. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του όλες αυτές οι ομάδες της alt-right αναπτύχθηκαν και απέκτησαν καινούργια μέλη, καθώς διάφοροι είτε κοινωνικά αποκλεισμένοι, είτε λούμπεν προσέγγισαν αυτές τις ομάδες και εντάχθηκαν στις τάξεις τους, ενδυναμωμένοι από τη δημόσια παρουσία του προέδρου των ΗΠΑ. Το τελικό αποτέλεσμα το είδαμε στην εισβολή στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021.
5. Το κίνημα της alt-right έχει πολλές ταυτίσεις και με τους ευαγγελιστές, που είναι το κομμάτι εκείνο της χριστιανικής εκκλησίας που αναπτύσσεται πιο δυναμικά και έχει και πολλές παραφυάδες σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Πιο ισχυρό είναι στη Βραζιλία, όπου έχει γίνει κομμάτι της πολιτικής, όπου ακόμα και ο Λούλα συνομιλεί μαζί του, αλλά ο πιο σημαντικός συνομιλητής του είναι ο Μπολσονάρο. Αλλά πολύ σημαντική παρουσία έχει και στην αναπτυσσόμενη Αφρική, σε χώρες όπως η Ουγκάντα, η Τανζανία και η Κένυα. Η πρώτη από αυτές πέρασε το γνωστό νόμο για την ομοφυλοφιλία που τιμωρείται ακόμα και με θανατική ποινή, ενώ οι υπόλοιπες δύο ετοιμάζουν αντίστοιχους νόμους.
6. Οι alt-right πολιτικοί, όπως η Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, χρησιμοποιούν μια ρητορική εξαιρετικά επιθετική εναντίον των πολιτικών ελίτ, ενώ χρησιμοποιούν την «αδιαμεσολάβητη» σχέση για την επαφή τους με το πολιτικό ακροατήριο, προσπαθώντας να παρακάμψουν κανόνες εκπροσώπησης και μορφές πολιτικής. Επειδή δεν έχουν μεγάλη παραγωγή σε πολιτιστικά προϊόντα που να τους κάνουν να περάσουν τις θέσεις τους στη βάση, είναι η επιθετική χρήση του διαδικτύου που έχει κάνει όλη τη διαφορά. Όροι όπως η λευκή υπεροχή ή ο αντιεμβολιασμός, συζητιούνται σε ανοιχτές ή κλειστές ομάδες σε blog, podcast, forums και webzines. Η εικόνα ενός τέτοιου πολιτικού ινστρούχτορα με το μικρόφωνο στο χέρι να εξαπολύει μια εξαιρετικά επιθετική ρητορική, μας έχει γίνει οικεία και στην Ελλάδα ήδη από τα τέλη του 1980 και την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Από όλα τα παραπάνω γίνεται νομίζω φανερό ότι ο Κασσελάκης δεν είναι, ή τουλάχιστον δεν είναι ακόμα, ένας alt-right πολιτικός. Χρησιμοποιεί όμως πολλά από τα χαρακτηριστικά τους, που έχουν να κάνουν με τη δική του πολιτική δικαίωση και προώθηση. Η χρήση του διαδικτύου για να απευθύνεται στο κοινό του και μόνο αυτή, σαν να είναι ένας ιδιωτικός χώρος, ένας προσωπικό δωμάτιο, όπου συναντιέται και συνομιλεί εκείνος προσωπικά με τους οπαδούς του, είναι ένα τέτοιο χαρακτηριστικό. Μέσα από αυτό κάνει τις πιο σημαντικές ανακοινώσεις, επιτίθεται στους αντιπάλους του, κάνει υποτίθεται προσωπικές εκμυστηρεύσεις επικοινωνιακού τύπου (όπως το τελικό βίντεο πριν από το δεύτερο γύρο των εσωκομματικών προεδρικών εκλογών). Η επιθετική χρήση του διαδικτύου περιλαμβάνει και μια σειρά από τρολ με κύρια δράση στο X (twitter). Αυτά τα τρολ, λειτουργούν σαν πολιορκητικός κριός όσον αφορά τις εσωκομματικές εξελίξεις, απειλώντας και καθυβρίζοντας, ενώ επιχαίρουν σε κάθε καινούργιο πόνημα του αρχηγού, προχωρώντας σε μια χειραγώγηση της πολιτικής θέσης και του αναγνωστικού κοινού. Δίνουν δε τη δυνατότητα στην ηγεσία να ισχυριστεί ότι υπάρχει κάποιου είδους κίνημα για την υποστήριξη ακόμα και των πιο ακραίων και αντιδραστικών απόψεων. Η άρνηση να αναγνωρίσει την ύπαρξη αυτού του στρατού των τρολ είναι φυσικά δομικό στοιχείο της ίδιας της ύπαρξης των τρολ, που ο ρόλος τους είναι να κάνουν αυτό ακριβώς που κάνουν, κρυπτόμενα πίσω από μια διαδικτυακή ανωνυμία και προφασιζόμενα την ιδεολογική τους αμεροληψία και ανεξαρτησία. Αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ παραδεχόταν την ύπαρξη αυτών των τρολ, θα ακυρωνόταν ο λόγος ύπαρξής τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ο λαϊκισμός, όπου ο ηγέτης παρουσιάζεται σαν να είναι ένας από τη μάζα, «ένας από σας», και μέσα από αυτό να προσπαθεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον και να προσεγγίσει τις μάζες. Η ρητορική που χρησιμοποιεί είναι πολλές φορές λιτή και κατανοητή για τους από κάτω και τα λογικά σχήματα που χρησιμοποιεί, ακόμα και όταν μιλάει από έδρας, έχουν ερείσματα στη λαϊκή κουλτούρα (Πολιτική Πουμαρό πχ). Μέσα από το λαϊκισμό κρύβει επίσης τις όποιες θέσεις που μπορεί να στρέφονται εναντίον της πολιτικής βάσης που τον ακολουθεί. Τις θέσεις αυτές αναγκαστικά τις αποκαλύπτει όταν συνομιλεί με ανθρώπους της οικονομικής ελίτ, όπως στην ομιλία του στο ΣΕΒ και τις θέσεις του για την πληρωμή εργαζομένων με μετοχές αντί για μισθό. Μετά τις αντιδράσεις φυσικά κρύβει τις θέσεις αυτές για ένα διάστημα, μέχρι να τις εμφανίσει πάλι.
Όσον αφορά τη λευκή υπεροχή, δεν είναι υπέρμαχος. Παρόλα αυτά το μοντέλο που προβάλλει είναι ενός WASP (White Anglo Saxon Protestant), ενός λευκού εύπορου γκέι, που παλεύει για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, αφού και ο ίδιος είναι ένας από αυτούς. Το κομμάτι αυτό της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας της Αμερικής είναι παραδοσιακά το πιο συντηρητικό, καθώς υποστηρίζουν μεν συγκεκριμένα αιτήματα που έχουν να κάνουν με ξερά δικαιώματα, όπως ο γάμος ομοφύλων ή η τεκνοθεσία, αλλά είναι εντελώς αντίθετοι στην προβολή του όρου αναδιανομή ως απαραίτητου για την κοινωνική χειραφέτηση και τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Δικαιώματα χωρίς καμία αναφορά σε ταξική θέση, χωρίς πολιτικές που θα θέτουν τη δική τους οικονομική κατάσταση σε κίνδυνο. Οι θέσεις του Κασσελάκη σε αυτά τα πεδία μένει να διευκρινιστούν.
Τέλος, στο πλαίσιο της alt-right ρητορικής είναι η δήλωσή του ότι θέλει να κάνει παιδί που να είναι αγόρι. Όσο και αν αυτό παρουσιάστηκε σαν μια προσωπική θέση, είναι μια δήλωση που προέρχεται από τον πρόεδρο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ως τέτοια αποτελεί δημόσια θεσμική παρέμβαση. Εδώ το σημαντικό δεν είναι η παρένθετη μητρότητα, αλλά η ίδια η επιλογή φύλου, ακόμα και αν παρουσιάζεται ως προτίμηση.
Από όλα τα παραπάνω που προσπαθώ να εκθέσω συνοπτικά, θεωρώ ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι alt-right πολιτικός, χρησιμοποιεί όμως ένα ευρύ φάσμα από τη φαρέτρα των πολιτικών αυτού του ρεύματος. Και η χρησιμοποίηση τέτοιων μεθόδων έχει δύο σημαντικά ζητήματα. Πρώτον ότι εκπαιδεύεται το πολιτικό ακροατήριο ότι έτσι γίνεται η πολιτική, πράγμα που ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης και διεκδίκησης συμμετοχής. Τα πράγματα μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγουν από τον έλεγχο, ειδικά σε περιόδους κρίσης, που ο ίδιος ο ηγέτης δε θα μπορεί να περάσει για τον ένα ή τον άλλο λόγο τη θέση του και άρα θα στρέφεται προς το πολιτικό του ακροατήριο μέσω του διαδικτύου καλώντας το να τον υπερασπιστεί. Αυτό το είδαμε με τον τρόπο που χειρίστηκε ο Τραμπ την ήττα του στις εκλογές, που οδήγησε στην εισβολή στο Καπιτώλιο. Ένα αντίστοιχο, μικρότερης φυσικά εμβέλειας αλλά που δείχνει μια συγκεκριμένη τάση, είναι η στροφή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ προς το πολιτικό του ακροατήριο μέσω του διαδικτύου την περασμένη Παρασκευή, όταν ανακοίνωσε δημοψήφισμα, τη στιγμή που έβλεπε ότι η πρότασή του για διαγραφές δεν περνούσε.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι η χρησιμοποίηση τέτοιων μεθόδων είναι απειλή προς την ίδια τη δημοκρατία και τη δημοκρατική εκπροσώπηση, αναιρώντας τα φιλελεύθερα χαρακτηριστικά της και παρακάμπτοντας θεσμούς και δομές, προκειμένου να υποστηρίξει με κάθε τρόπο το δικό του προσωπικό αφήγημα, το οποίο το έχει ταυτίσει με το συλλογικό, πράγμα που δεν απηχεί ούτε το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε φυσικά τον τρόπο λειτουργίας των κομμάτων, όπως αυτή προβλέπεται από το σύνταγμα και τους εφαρμοστικούς νόμους.
Κατά συνέπεια, η αναφορά του κειμένου της ομάδας Αχτσιόγλου, είναι ορθή. Στο κείμενο δεν αναφέρεται ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι alt-right πολιτικός, αλλά ότι χρησιμοποιεί alt-right μεθόδους. «Ο Στέφανος Κασσελάκης δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει αντιδραστικά σχήματα από τη φαρέτρα της alt right και του εγχώριου «αντι-ΣΥΡΙΖΑ», όπως αναφέρει. Όπως εξελίχτηκε η υπόθεση, αλλά και η πολιτική πορεία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, δικαιολογούν αυτό το επιχείρημα.